Làng nghề sơn mài Hạ Thái trải qua hàng trăm năm, nơi đây vẫn lưu giữ và phát triển những kỹ thuật chế tác tinh xảo, tạo nên các tác phẩm mang đậm dấu ấn văn hóa Việt. Cùng YooLife khám phá những nét độc đáo của làng nghề sơn mài Hạ Thái và tìm hiểu giá trị nghệ thuật trường tồn theo thời gian.

Làng nghề sơn mài Hạ Thái toạ lạc ở đâu?

Làng nghề sơn mài Hạ Thái tọa lạc tại xã Duyên Thái, huyện Thường Tín, Hà Nội, là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời của Việt Nam. Tiền thân của làng chính là phường sơn son thếp vàng Cự Tràng, nơi chuyên chế tác các sản phẩm sơn thếp tinh xảo phục vụ vua chúa và hoàng tộc. Trải qua thời gian, làng đổi tên thành Đông Thái, rồi chính thức mang tên Hạ Thái như ngày nay. Nghề sơn mài ở đây không chỉ lưu giữ tinh hoa thủ công truyền thống mà còn phát triển mạnh mẽ, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao, được nhiều thị trường trong và ngoài nước đón nhận.

Sơ lược lịch sử về làng nghề sơn mài Hạ Thái

Nghề sơn mài tại Hạ Thái xuất hiện từ khoảng thế kỷ XVII, khởi đầu với kỹ thuật sơn đồ nét đơn giản. Dù không phải là phường đất tổ của nghề sơn Việt Nam, nhưng nhờ có đội ngũ thợ tài hoa, sáng tạo, phường sơn Hạ Thái vẫn được trọng dụng và phát triển mạnh mẽ.

Đến đầu những năm 1930, khi các họa sĩ đầu tiên của Trường Mỹ thuật Đông Dương nghiên cứu và thử nghiệm, họ đã kết hợp thêm nhiều vật liệu như vỏ trứng, ốc, cật tre… và đặc biệt là ứng dụng kỹ thuật mài, tạo nên một bước ngoặt lớn trong nghề sơn truyền thống, hình thành nên nghệ thuật sơn mài độc đáo.

Cụ Đinh Văn Thành, giảng viên Trường Mỹ thuật Đông Dương và là người con của làng Hạ Thái, đã có công đưa kỹ thuật sơn mài về truyền dạy cho dân làng. Nhờ đó, nghề sơn mài tuy ra đời muộn hơn so với nhiều làng nghề cổ truyền khác nhưng đã vươn lên trở thành một loại hình nghệ thuật đặc sắc, nổi bật bởi sự công phu và tỉ mỉ trong từng công đoạn chế tác.

Trải qua hàng trăm năm, làng nghề Hạ Thái không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển mạnh mẽ, trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan và trải nghiệm văn hóa làng nghề truyền thống.

Những nét độc đáo tại làng nghề sơn mài Hạ Thái

Với sự kết hợp giữa giá trị văn hóa và sự sáng tạo không ngừng, làng nghề Hạ Thái trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích và muốn khám phá tinh hoa sơn mài Việt Nam.

Chiêm ngưỡng nghệ nhân tạo nên tác phẩm 

Khi mới xuất hiện, nghệ thuật sơn mài chỉ giới hạn trong ba màu cơ bản: sơn then (đen), sơn son (đỏ) và sơn cánh gián (vàng nâu). Tuy nhiên, nhờ sự sáng tạo không ngừng, các nghệ nhân làng Hạ Thái đã khám phá và phát triển thêm nhiều gam màu mới với sắc độ phong phú, tạo nên những tác phẩm sơn mài rực rỡ nhưng vẫn hài hòa, trầm lắng. Các lớp màu được chồng lên nhau một cách tinh tế, màu dưới nâng đỡ màu trên, kết hợp cùng những lớp bột vàng, bột bạc phủ đậm nhạt, mang đến hiệu ứng thị giác độc đáo, sống động và đầy chiều sâu.

Theo nghệ nhân Nguyễn Tuấn, một người con của làng nghề sơn mài Hạ Thái, để tạo ra một sản phẩm sơn mài hoàn chỉnh, các nghệ nhân phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt với 12 công đoạn kỹ thuật truyền thống. Mỗi công đoạn đều có vai trò quan trọng, liên kết chặt chẽ với nhau, đảm bảo sản phẩm không chỉ bền vững theo thời gian mà còn đạt đến độ tinh xảo, mang giá trị thẩm mỹ cao.

Tác phẩm nổi bật tại làng nghề

Tranh sơn mài Hạ Thái mang đậm dấu ấn nghệ thuật với những chủ đề phong phú như hoa văn trang trí tinh xảo, tạo hình mặt đá ngẫu nhiên đầy sáng tạo. Điểm đặc biệt của các tác phẩm nơi đây chính là sự pha trộn màu sắc độc đáo, kết hợp hài hòa giữa những gam màu đậm chất Á Đông và nét văn hóa Việt cổ, tạo nên vẻ đẹp vừa truyền thống vừa tinh tế trên từng vật phẩm.

Không chỉ kế thừa tinh hoa nghề sơn mài từ cha ông, các nghệ nhân Hạ Thái còn không ngừng đổi mới, sáng tạo để mang đến những sản phẩm đa dạng về kiểu dáng, mẫu mã. Từ bình hoa, khay, hộp đựng đến các vật dụng trang trí hiện đại, mỗi tác phẩm đều thể hiện sự khéo léo và tâm huyết, góp phần đưa nghệ thuật sơn mài vào đời sống sinh hoạt hàng ngày một cách gần gũi và đầy tính thẩm mỹ.

Tham quan làng nghề sơn mài Hạ Thái với công nghệ VR360

Trải nghiệm tham quan làng nghề sơn mài Hạ Thái trên nền tảng số YooLife mang đến một cách tiếp cận hoàn toàn mới. Thông qua công nghệ hình ảnh VR360 sắc nét, du khách có thể chiêm ngưỡng không gian làng nghề từ nhiều góc độ khác nhau, từ toàn cảnh trên cao đến từng chi tiết cận cảnh, khám phá từng ngóc ngách một cách sống động và chân thực.

Khi bước vào không gian ảo, bạn sẽ được hòa mình vào không khí nghệ thuật truyền thống, nơi những nghệ nhân say mê sáng tạo trong các xưởng chế tác thủ công tỉ mỉ. Mỗi sản phẩm sơn mài đều trải qua quá trình chế tác công phu, phản ánh tinh hoa nghề sơn mài lâu đời của Hạ Thái.

Tải ứng dụng YooLife ngay hôm nay để trải nghiệm hành trình tour ảo hóa với đầy đủ tính năng!

 Đặc biệt, mỗi địa điểm ảo hóa trên YooLife còn tích hợp tính năng thuyết minh, giúp người xem hiểu rõ hơn về lịch sử hình thành, quá trình chế tác và sự phát triển của làng nghề sơn mài Hạ Thái qua từng giai đoạn.

(Nguồn: vrplus.info/vrcenter/nonchuong)