Tượng đài căm thù giặc Mỹ phường Khâm Thiên là nơi tố cáo tội ác dã man của đế quốc Mỹ. Nơi tưởng niệm đông bào ở phố Khâm Thiên đã bị máy bay B.52 của đế quốc Mỹ ném bom, rải vào hồi 22h 45 phút ngày 26-12-1972. Cùng YooLife tìm hiểu lịch sử và ý nghĩa Đài tưởng niệm Khâm Thiên.
Table of Contents
Toggle1. Ký ức đau thương ở phố Khâm Thiên
Với mục đích tàn độc là đưa Bắc Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá, đồng thời gây sức ép buộc Việt Nam phải chấp nhận ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam theo hướng có lợi cho mình, đế quốc Mỹ đã tiến hành Chiến dịch Linebacker II, diễn ra từ ngày 18-12 đến 30-12-1972. Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Richard Milhous Nixon đã ra lệnh cho không lực Hoa Kỳ sử dụng hàng trăm “siêu pháo đài bay B-52” trút mưa bom xuống hủy diệt Hà Nội.
Với sự sáng tạo tuyệt vời, cách đánh quả cảm, quyết tử bảo vệ Thủ đô, bộ đội Phòng không-Không quân Việt Nam đã chống trả quyết liệt và bắn hạ 1 chiếc máy bay chiến lược B-52 của Mỹ ngay trong trận đánh đầu tiên. Một phần của chiếc máy bay đó đã rơi xuống hồ Ngọc Hà (phường Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội ngày nay).
Tuy vậy, sự cuồng bạo của giặc Mỹ chưa dừng lại. Máy bay chiến lược B-52 của đế quốc Mỹ vẫn điên cuồng tấn công vào không phận Hà Nội, thi nhau oanh tạc vào những nơi đông dân cư như: Bệnh viện Bạch Mai, Ga Hàng Cỏ (Ga Hà Nội), cầu Long Biên, phố Lý Thường Kiệt, phố Khâm Thiên…
2. Chứng tích mưa bom B52 trên phố Khâm Thiên
Trên con phố Khâm Thiên ngày nay, bên dãy số lẻ, thuộc số nhà 47 – 49 – 51 Đài tưởng niệm Khâm Thiên – Nơi ghi dấu tội ác dã man của đế Quốc Mỹ. Nơi tưởng niệm đồng bào ở phố Khâm Thiên đã bị máy bay B-52 của đế quốc Mỹ ném bom rải thảm ngày 26-12-1972, làm chết 287 người và bị thương 290 người dân vô tội, phá hủy hoàn toàn 534 ngôi nhà, làm hư hỏng 1.200 ngôi nhà khác”.
Phố Khâm Thiên là vùng đất văn hiến thuộc làng Thổ Quan và An Hòa, ở trung tâm Hà Nội. Người dân trong khu phố đoàn kết, yêu thương nhau, có truyền thống yêu nước nồng nàn, anh dũng dựng nước và giữ nước. Đặc biệt, vào ngày 17-6-1929, Hội nghị thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng tổ chức trong ngôi nhà số 312, phố Khâm Thiên. Tại đây, Điều lệ, Chính cương và Tuyên ngôn của Đảng đã chính thức được công bố và phát hành. Tờ báo Búa Liềm – cơ quan Trung ương của Đảng – cùng các tổ chức quần chúng của Đảng lần lượt ra đời.
Vào đêm 22h 45′ ngày 26 tháng 12 năm 1972, Mỹ đã huy động một lực lượng lớn máy bay B-52 thực hiện cuộc tập kích quy mô lớn vào phố Khâm Thiên, Hà Nội. Sự kiện này đã gây ra thảm họa cho hàng trăm gia đình, khiến nhiều người không còn sống sót, đặc biệt là ba ngôi nhà số 47, 49 và 51, bị bom đánh trúng nhiều lần và hoàn toàn bị phá hủy. Do đó, người dân nơi đây thường gọi phố Khâm Thiên là “phố vắng 3 số nhà.”


Ngày 25 tháng 5 năm 1973, Ủy ban Hành chính TP. Hà Nội đã ban hành Quyết định số 47 để xây dựng Khu di tích Khâm Thiên trên nền đất của ba ngôi nhà bị san bằng. Đến năm 1975, khu di tích này được công nhận là di tích lịch sử-văn hóa cấp thành phố và sau đó được tu sửa, đổi tên thành Đài tưởng niệm Khâm Thiên.
Người dân phường Khâm Thiên vẫn thường kể lại những câu chuyện đau thương xảy ra trong đêm B-52. Khi còi báo động vang lên, những tiếng nổ đã biến khu phố thành biển lửa. Một người mẹ đã không kịp sinh con và bị vùi lấp trong đống đổ nát; hai mẹ con tại ngôi nhà số 47 cũng mất mạng vì sức ép của bom.

Hình ảnh người mẹ ôm chặt đứa con trong vòng tay đã cảm động họa sĩ Nguyễn Tự, người đã tạo ra bức tượng chân dung cao gần 2 mét, thể hiện người phụ nữ Hà Nội kiên cường với đôi mắt căm thù nhìn về phía trước và chân đạp lên quả bom B-52, như một minh chứng cho tội ác của Mỹ trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Tượng đài này hiện được đặt trang trọng tại trung tâm Khu di tích lịch sử-văn hóa Khâm Thiên với dòng chữ màu máu: “Khâm Thiên khắc sâu căm thù giặc Mỹ 26-12-1972.”


3. Ghé thăm tượng đài căm thù giặc Mỹ phường Khâm Thiên
Cuộc sống của người dân Khâm Thiên hôm nay đã khác xưa rất nhiều. Những khu phố sầm uất, những dãy nhà cao tầng và cuộc sống sung túc đã xóa đi cảnh hoang tàn ngày nào. Trong sự náo nhiệt của cuộc sống hiện đại, ở góc phố Khâm Thiên vẫn còn đó một tượng đài, nơi ghi lại những tội ác mà kẻ thù đã gây nên với người dân vô tội.
Tượng đài toát lên một thông điệp: Dù B52 là thứ vũ khí có sức hủy diệt kinh khủng như thế nào cũng không thể so sánh được với tinh thần, ý chí kiên cường của người dân Việt Nam nói chung, người dân Hà Nội nói riêng. Những năm qua, hàng ngày, người dân phường Khâm Thiên vẫn chăm sóc, quét dọn cho khu tưởng niệm sạch sẽ, vẫn thắp hương để tưởng nhớ những vong linh đã ngã xuống như một cử chỉ đền ơn đáp nghĩa.

Hàng năm, cứ vào ngày 26-12, người dân Khâm Thiên lại làm lễ giỗ chung cho 287 người dân vô tội, người dân ở nhiều nơi cũng tìm về địa điểm này để thắp hương tưởng nhớ các nạn nhân thiệt mạng trong trận chiến 12 ngày đêm tháng 12/1972.
Đảng ủy, UBND, UBMTTQ phường Khâm Thiên và nhân dân thủ đô đã thành kính đặt vòng hoa, dâng hương và dành một phút mặc niệm tưởng nhớ đồng bào bị bom Mỹ sát hại vào tháng 12/1972.
YooLife áp dụng công nghệ VR360 để ảo hóa không gian, cho phép người dùng tham quan Đài tưởng niệm Khâm Thiên tại số 51 Khâm Thiên ngay trên thiết bị di động. Công nghệ này mang đến trải nghiệm tương tác, giúp người dùng có thể khám phá và tìm hiểu về khu di tích lịch sử một cách sinh động và trực quan.
52 năm qua, Đài tưởng niệm Khâm Thiên vẫn là nơi để những người thân còn sống nhớ về một nỗi đau không gì bù đắp được; nơi để thế hệ trẻ biết đến tội ác của B-52 và những gì thế hệ trước đã trải qua trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; nhắc nhở con người Việt Nam luôn phải biết trân trọng và ghi nhớ công lao của những thế hệ đi trước đã hy sinh để đem lại sự bình yên hôm nay. Đó chính là đạo lý cao đẹp của người dân Việt Nam.