“Lững lờ mây nước Tràng An
Thuyền con soi bóng dặm ngàn núi sông.”
Câu ca dao gợi lên khung cảnh non nước Tràng An – Ninh Bình thanh bình và thơ mộng. Với giá trị nổi bật về cả cảnh quan thiên nhiên lẫn di sản văn hóa, quần thể này cũng được UNESCO công nhận là di sản thế giới kép đầu tiên và duy nhất ở Đông Nam Á vào năm 2014.
Non nước Tràng An -Ninh Bình
Hang sáng/hang tối – Những hang động ẩn chứa huyền tích
Hang Sáng và Hang Tối nằm trên tuyến du lịch số 2 của Tràng An, nơi du khách sẽ bắt đầu hành trình khám phá bằng những chiếc thuyền nhỏ lướt qua làn nước trong xanh. Chặng hành trình này không chỉ là cơ hội để khám phá các hang động mà còn đưa bạn đến gần hơn với thiên nhiên tươi đẹp của vùng đất Tràng An.
Hang Sáng – bức tranh thủy mặc
Hang Sáng hiện lên với vẻ đẹp thơ mộng, lãng mạn đúng như cái tên gợi nhắc. Ngay khi bước vào lòng hang, du khách bị cuốn hút bởi ánh sáng tự nhiên nhẹ nhàng xuyên qua những khe đá trên trần, chiếu rọi xuống dòng nước bên dưới. Mặt nước phẳng lặng phản chiếu những khối nhũ đá kỳ ảo với hình thù đa dạng tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động và đầy cuốn hút.
Trải qua hàng triệu năm kiến tạo những nhũ đá trong hang lấp lánh dưới ánh sáng như được phủ lên lớp áo diệu kỳ của thời gian. Không gian bên trong rộng rãi, thoáng đãng mang lại cảm giác thư thái hiếm thấy – một sự khác biệt rõ rệt so với nhiều hang động khác.
Dòng nước xanh biếc xuyên qua hang Sáng đưa du khách vào khung cảnh huyền ảo, khiến mỗi khoảnh khắc nơi đây trở nên đáng nhớ. Với những ai yêu thích chụp ảnh, Hang Sáng chính là “thiên đường ánh sáng” để lưu lại khoảnh khắc tuyệt vời tại khung cảnh non nước Tràng An.
Hang Sáng – bức tranh thủy mặc
Hang Tối – vùng chuyển giao sang chiều sâu tiềm thức
Mang dáng vẻ trầm mặc và đầy bí ẩn, Hang Tối là một trong những điểm đến ấn tượng nhất trên hành trình khám phá Tràng An. Ngay từ lối vào, không gian hẹp dần và chìm trong bóng tối tạo cảm giác như đang bước vào một thế giới tách biệt.
Hang Tối là hang đá vôi tự nhiên, dài khoảng 320 mét với chiều rộng dao động từ 10 đến 15 mét. Bên trong hang gần như tối hoàn toàn, ánh sáng duy nhất đến từ chiếc đèn pin nhỏ của người lái thuyền, đủ để soi đường và lấp ló chiếu lên những mảng đá vôi uốn lượn. Nhũ đá, măng đá trong hang mang những hình dạng độc đáo là kết quả của quá trình kiến tạo địa chất kéo dài hàng triệu năm.
Khác biệt rõ rệt so với sự rực rỡ của Hang Sáng, Hang Tối mang lại một cảm giác tĩnh tại và sâu lắng. Không gian yên ắng đến mức có thể nghe rõ tiếng nước nhỏ từng giọt, tiếng chèo khua nhẹ dưới mạn thuyền. Vẻ đẹp của Hang Tối không nằm ở sự phô trương mà ở chính cái chất lặng lẽ, nguyên sơ và đầy cuốn hút giữ gìn suốt hàng triệu năm qua.
Hang Tối – vùng chuyển giao sang chiều sâu tiềm thức
Những hang động linh thiêng – nơi tâm linh hòa quyện thiên nhiên
Quần thể danh thắng Tràng An được ví như “Vịnh Hạ Long trên cạn” là vùng di sản độc đáo kết hợp hài hòa giữa giá trị văn hóa và thiên nhiên được UNESCO công nhận. Với mạng lưới 31 đầm, hồ nước kết nối 48 hang động xuyên thủy, khu di tích Tràng An hiện lên như một bức thủy mặc sống động với khung cảnh vừa hùng vĩ vừa trầm mặc.
Hang Địa Linh – cửa ngõ của năng lượng đất trời
Là điểm dừng chân đầu tiên trên tuyến khám phá Tràng An – Sào Khê số 1, Hang Địa Linh chào đón du khách bằng một khung cảnh huyền ảo như chốn thần tiên. Với chiều dài 260m uốn lượn như dải lụa mềm dưới lòng núi đá vôi, hang gợi cảm giác như đang trôi giữa một thế giới bí ẩn. Bên trong, nhũ đá kỳ ảo hiện lên với muôn hình vạn trạng – rồng bay, tiên múa, linh vật cổ xưa.
Không chỉ cuốn hút bởi vẻ đẹp tự nhiên, Hang Địa Linh còn ẩn chứa những câu chuyện xa xưa của người Việt cổ. Những mảnh gốm, công cụ lao động tìm thấy tại đây là dấu vết của một nền văn hóa từng hiện diện giữa lòng núi đá. Thiên nhiên và lịch sử hòa quyện tạo nên một không gian mà trời đất và con người cùng lưu lại hồi ức ngàn đời.
Hang Địa Linh – cửa ngõ của năng lượng đất trời
Hang Ba Giọt – ước nguyện linh ứng chỉ với ba giọt nước
Hang Ba Giọt thuộc khu du lịch Tràng An là hang có nhiều nhũ đá rủ xuống với nhiều màu sắc kỳ ảo điều đặc biệt ở hang ba giọt là nhũ đá luôn ướt và liên tục biến hình để hình thành lên các sắc thái mới. Tương truyền nếu một khách nào đó may mắn đi vào hang Ba Giọt mà đón được ba giọt nước từ nhũ đã rủ xuống vào lòng bàn tay sẽ hạnh phúc trong tình yêu và may mắn trong cuộc sống.
Cũng chính vì điều đó, du khách khi qua hang thường khẽ giơ tay lên, không phải để đón nước, mà như đón lấy một lời chúc từ đất trời. Trong khoảnh khắc đó, không gian như tĩnh lại, chỉ còn tiếng nước rơi và niềm tin lặng lẽ lan tỏa khắp lòng người.
Hang Nấu Rượu – nơi vua xưa từng nấu rượu khao quân
Theo lời kể dân gian, hang Nấu Rượu từng là nơi lấy nước ngầm để nấu rượu dâng vua bởi dòng nước tinh khiết chảy ra từ lòng đá được xem là món quà quý của thiên nhiên. Những cuộc khai quật khảo cổ tại đây đã tìm thấy bình gốm, vại đá cùng nhiều công cụ nấu rượu.
Hang Nấu Rượu dài khoảng 250 mét, uốn mình mềm mại giữa lòng núi như một mạch sống ngầm. Bên trong là dòng nước sâu hơn 10 mét, trong vắt đến mức có thể soi rõ bóng mình. Không gian ấy vừa thanh bình, vừa kỳ bí khiến người ta không khỏi hình dung về một thời quá vãng.
Hang Nấu Rượu – nơi vua xưa từng nấu rượu khao quân
Hang Bói – nơi xem quẻ trời đất hay là nơi khảo cổ văn hóa?
Không phải là nơi bói toán như tên gọi dân gian gợi lên, Hang Bói thực chất là một kho tàng khảo cổ quý hiếm thuộc quần thể Tràng An, từng được các nhà nghiên cứu phát hiện vào năm 2002.
Hang nằm ẩn sâu trong vùng thung Bói, lối vào phủ kín bởi rừng cây rậm rạp khiến ánh sáng khó len vào. Chính nơi tưởng như bị lãng quên ấy lại lưu giữ dấu tích rõ rệt về sự sống con người từ hàng vạn năm trước. Nhiều vỏ nhuyễn thể, xương động vật và công cụ đá thô sơ được tìm thấy tại đây.
Hang Bói được chia thành hai phần: khu trên rộng khoảng 200m², khu dưới khoảng 150m², nối với nhau bằng lối đi hẹp và bậc đá sâu. Du khách muốn khám phá hang cần mang theo đèn pin, bởi ánh sáng tự nhiên khó lọt đến đáy hang.
Tên gọi “Hang Bói” bắt nguồn từ truyền thuyết vua Trần từng đến đây để gieo quẻ trước những quyết định trọng đại. Dù thực hư khó kiểm chứng nhưng sự kết hợp giữa truyền thuyết và khảo cổ đã khiến nơi này trở thành một điểm dừng chân kỳ thú.
Đền – phủ – chốn linh thiêng giữa núi non Tràng An
Là chứng nhân của những trang sử hào hùng dưới triều đại Đại Cồ Việt, khu di tích Cố đô Hoa Lư mang trong mình dấu ấn hơn một nghìn năm tuổi. Trải qua biến động của thời gian, nơi đây vẫn được vẻ trầm mặc, cổ kính.
Đền Trình – nơi “trình diện” tâm linh trước khi vào vùng thiêng
Mỗi chuyến hành hương về Tràng An thường bắt đầu từ một nghi lễ trang trọng dâng hương tại đền Trình. Đền được trùng tu năm 2003 theo kiến trúc chữ Đinh, sử dụng hoàn toàn gỗ tứ thiết (Đinh – Lim – Sến – Táu) loại gỗ quý gắn liền với các công trình tâm linh truyền thống. Dù đã được tôn tạo, đền Trình vẫn giữ được vẻ trầm mặc, tôn nghiêm của một di tích hơn 1.000 năm tuổi – chứng tích của dòng chảy văn hóa – lịch sử đất Việt.
Đền Trình hiện nằm trong tuyến tham quan số 1 và số 3 tại Khu du lịch sinh thái Tràng An – Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Bên trong thờ bài vị, tưởng niệm các trung thần, tướng sĩ triều Đình.
Sau khi thắp hương tại đền Trình, du khách có thể tiếp tục hành trình khám phá các địa điểm linh thiêng khác trong tuyến như đền Trần, Phủ Khống, Hành cung Vũ Lâm, đền Suối Tiên – mỗi nơi là một mảnh ghép trong bức tranh huyền thoại của Tràng An xưa.
Đền Trình – nơi “trình diện” tâm linh trước khi vào vùng thiêng
Đền Trần – tưởng nhớ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn
Được khởi dựng từ thời vua Đinh Tiên Hoàng, ban đầu đền là nơi thờ thần Quý Minh – vị thần trấn giữ cửa ải phía Nam trong hệ thống Hoa Lư tứ trấn. Đến thời nhà Trần, vua Trần Thái Tông đã cho lập hành cung Vũ Lâm tại đây, đồng thời tu sửa đền khang trang hơn góp phần định hình một hệ thống đền lớn gọi là Tam Lâm (gồm đền Trần – đền Vũ Lâm – đền Văn Lâm) mang dấu ấn kiến trúc và văn hóa thời Trần.
Ngày nay, đền Trần không chỉ gắn với thần Quý Minh mà còn là nơi tưởng niệm Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn – vị tướng lừng danh ba lần đánh bại quân Nguyên Mông, người đại diện cho trí tuệ, lòng trung nghĩa và tinh thần giữ nước bất khuất. Đến với đền Trần, người ta không chỉ chiêm bái một công trình cổ mà còn chạm tới tầng sâu của lịch sử.
Phủ Khống – nơi thờ 7 vị trung thần nhà Đinh
Phủ Khống là di tích thờ các vị quan đầu triều của nhà Đinh (không rõ tên húy), hiệu vị là Đinh Công tiết chế, cùng 7 vị trung thần hi sinh vì nghĩa.
Bước chân vào Phủ Khống, du khách như được ngược dòng lịch sử, đắm chìm trong không gian thờ tự cổ kính, trầm mặc. Nơi đây không chỉ là điểm dừng chân cho những ai yêu thích du lịch tâm linh mà còn là nơi lưu giữ những giai thoại lịch sử đậm tính huyền bí. Trên hành trình khám phá Tràng An, Phủ Khống chính là tọa độ không thể bỏ qua.
Phủ Khống – nơi thờ 7 vị trung thần nhà Đinh
Đền Suối Tiên – Đền Cao Sơn: Huyền tích linh thiêng giữa non nước
Đền Cao Sơn là một trong ba ngôi đền thuộc hệ thống Hoa Lư tứ trấn được vua Đinh Tiên Hoàng cho lập nên để trấn giữ ba hướng chính yếu quanh kinh thành xưa. Đền thờ thần Cao Sơn, người trấn giữ phía Tây – một vị thần được truyền tụng là con thứ 17 của Lạc Long Quân, theo cha lên núi lập nghiệp rồi hóa thần bảo vệ muôn dân.
Cùng tuyến tham quan, Đền Suối Tiên lại mang một màu sắc hoàn toàn khác – mềm mại, mộng mơ và đầy tính nữ. Tương truyền, nơi đây là chốn dừng chân của các nàng tiên mỗi khi tạ thế, vì thế mà gọi là Suối Tiên. Ngồi thuyền xuôi dòng khoảng 20 phút từ hang Thánh Trượt, du khách sẽ bắt gặp đền giữa thiên nhiên thơ mộng với phía xa là ngọn núi mang dáng hình bông sen nở.
Đền Suối Tiên – Đền Cao Sơn: Huyền tích linh thiêng giữa non nước
Tam Cốc – Bích Động – viên ngọc song hành cùng Tràng An
Nếu Tràng An là trái tim của non nước Ninh Bình, thì Tam Cốc chính là hơi thở nhẹ nhàng vẽ nên linh hồn đất cố đô. Những khối đá vôi uốn lượn tạo thành hệ thống hang xuyên thủy kỳ thú, mở ra hành trình lướt thuyền độc đáo giữa lòng thiên nhiên nguyên sơ.
Trên hành trình tham quan ấy, Chùa Bích Động từng được mệnh danh là “Nam thiên đệ nhị động”. Ngôi chùa cổ ẩn mình giữa núi rừng tĩnh tại là nơi để tâm hồn được thảnh thơi sau những xô bồ phố thị.
Tam Cốc – Bích Động – viên ngọc song hành cùng Tràng An
Đặc biệt hơn, cuối tháng 5 đến đầu tháng 6 chính là khoảnh khắc không thể bỏ lỡ. Tam Cốc bước vào mùa đẹp nhất trong năm. Những cánh đồng lúa hai bên sông chuyển màu vàng óng ánh, trải dài bất tận. Ngồi thuyền lặng lẽ xuôi dòng, hương lúa thoảng qua trong gió, cảnh sắc ấy khiến bất kỳ ai cũng phải mê mẩn trước vẻ đẹp bình dị của đất trời Ninh Bình.
Tràng An Ninh Bình tựa như bức thủy mặc được vẽ nên bởi bàn tay tạo hóa giữa cảnh quan tĩnh lặng và thơ mộng. Cùng với các danh lam thắng cảnh khác ở du lịch Ninh Bình, Tràng An không chỉ ghi dấu ấn trong lòng du khách mà còn khẳng định vị thế của mình như một biểu tượng du lịch đặc sắc của Ninh Bình.
