Hưng Tổ Miếu hay còn gọi là Hưng Miếu, một trong những miếu thờ của hoàng gia nhà Nguyễn ở góc Tây nam của Hoàng thành Huế. Ngôi miếu này được xây dựng để thờ ông Nguyễn Phúc Luân (1733-1765) và Bà Nguyễn Thị Hoàn, thân phụ và thân mẫu của vua Gia Long (1802-1819). Mặc dù ngôi miếu ban đầu (1804) đã được thay thế bằng một tòa nhà cổ khác (1951), nhưng đây cũng là một di tích kiến trúc có giá trị cao.

1. Hưng Tổ Miếu qua các thời kỳ

Thời kỳ đầu: Xây dựng và hình thành (1804)

Hưng Tổ Miếu được xây dựng vào năm 1804, dưới triều đại vua Gia Long (Nguyễn Phúc Ánh). Ban đầu, ngôi miếu có tên là Hoàng Khảo Miếu, được đặt để thờ phụng cha của vua Gia Long, ông Nguyễn Phúc Luân, và mẹ ông, bà Nguyễn Thị Hoàn. Vị trí của miếu nằm ở góc Tây Nam của Hoàng thành Huế, gần Thế Miếu. Ngôi miếu được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống với ba gian và hai chái kép, cùng với tiền đường năm gian và hai chái đơn.

Thời kỳ Minh Mạng: Đổi tên và di dời (1821)

Năm 1821, dưới triều đại vua Minh Mạng, Hoàng Khảo Miếu được dời lùi về phía Bắc khoảng 50 mét để nhường chỗ cho việc xây dựng Thế Miếu. Sau khi di dời, miếu được đổi tên thành Hưng Tổ Miếu. Vua Minh Mạng đã chỉ đạo cho việc cải tạo và nâng cấp công trình để đảm bảo tính trang nghiêm và phù hợp với các tiêu chuẩn thờ tự của triều đình.

Thời kỳ kháng chiến: Hủy hoại và phục hồi (1947-1951)

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp vào tháng 2 năm 1947, Hưng Tổ Miếu đã bị đốt cháy hoàn toàn cùng với nhiều công trình khác trong Hoàng thành. Sau khi chiến tranh kết thúc, vào năm 1951, Bảo Đại đã quyết định phục hồi ngôi miếu bằng cách mua lại An Khánh Vương từ – nơi thờ một người dòng dõi hoàng tộc – để xây dựng lại Hưng Miếu trên nền cũ. Công việc phục hồi này không chỉ khôi phục lại hình dáng ban đầu mà còn nâng cấp thêm các yếu tố trang trí.

Thời kỳ hiện đại: Tu bổ và bảo tồn (1995-2024)

Năm 1995, Hưng Tổ Miếu lại trải qua một đợt tu bổ lớn, trong đó các yếu tố kiến trúc được sơn son thếp vàng và trang trí bằng văn thơ chữ Hán theo kiểu “nhất thi nhất họa”. Tuy nhiên, đến nay, ngôi miếu đã xuống cấp nghiêm trọng do thời gian và thiên nhiên tác động. Chính quyền địa phương đã lên kế hoạch đầu tư hơn 47 tỷ đồng để bảo quản và tu bổ di tích này nhằm bảo tồn giá trị văn hóa lịch sử của Hưng Tổ Miếu.

2. Kiến trúc của Hưng Tổ Miếu

Hưng Tổ Miếu được xây dựng trên một mặt bằng gần như vuông với kích thước khoảng 19m x 19,2m. Ngôi miếu có cấu trúc “trùng diêm trùng lương”, tức là tòa nhà kép với chính đường gồm 3 gian và 2 chái kép, cùng với tiền đường 5 gian và 2 chái đơn. Nền của miếu cao khoảng 0,68m và được bó bằng đá Thanh, tạo nên một nền tảng vững chắc cho toàn bộ công trình.

Mái của Hưng Tổ Miếu được lợp bằng ngói âm dương men vàng, mang lại vẻ đẹp trang nhã và thanh thoát cho công trình. Hệ thống cột bên trong bao gồm 72 cột gỗ, được chia thành 9 hàng từ trước ra sau và 8 hàng từ trái sang phải, kê chân trên đá tảng. Các cột này không chỉ có chức năng nâng đỡ mà còn được chạm khắc tinh xảo với các họa tiết hoa lá, thể hiện sự khéo léo của nghệ nhân.

Nội thất của miếu rất phong phú với bộ vì kèo bằng gỗ được chạm khắc tinh tế. Hệ thống liên ba chia thành bốn tầng, mỗi tầng đều có các ô hộc trang trí theo lối “Nhất thi Nhất họa”, với nhiều chủ đề văn hóa cung đình như đôi sáo, đàn tỳ, và cây kiếm. Trung tâm của tòa miếu là khám thờ bài vị của Hưng Tổ Hiếu Khang Hoàng đế và Hoàng hậu – song thân của vua Gia Long.

Sân trước Hưng Tổ Miếu có hình chữ nhật, được lát gạch Bát Tràng. Giữa sân là đường thần đạo lát đá thanh, dẫn từ bậc thềm ra đến cửa chính. Cổng chính của miếu được xây theo kiểu tam quan với nhiều tầng mái bề thế, tương tự như cổng Thế Miếu. Hai bên tòa miếu có tường ngăn cách với hai cửa: Dục Khánh (bên đông) và Chương Khánh (bên tây), dẫn đến các khu vực như Thần Khố (nhà kho) và Thần Trù (nhà bếp).

3. Ảo hóa không gian Hưng Tổ Miếu trên nền tảng số

Với sự phát triển của công nghệ, Hưng Tổ Miếu giờ đây không chỉ là một địa điểm tham quan thực tế mà còn là một trải nghiệm số đầy hấp dẫn. Nhờ công nghệ thực tế ảo (VR) và tour ảo 360 độ, du khách có thể khám phá từng ngóc ngách của ngôi miếu một cách chân thực và sống động.

YooLife, một nền tảng số hàng đầu trong việc bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa, đã tiên phong đưa không gian Hưng Tổ Miếu lên nền tảng số online. Với việc sử dụng công nghệ thực tế ảo (VR) và các trải nghiệm tương tác đa chiều, YooLife không chỉ tái hiện chân thực vẻ đẹp kiến trúc cung đình mà còn tạo điều kiện để hàng triệu người trên thế giới tiếp cận với di sản quý giá này một cách dễ dàng.

Khám phá không gian của Hưng Tổ Miếu qua ứng dụng YooLife:

Tải App YooLife trải nghiệm ngay trên thiết bị di động của mình.

Cách YooLife triển khai không gian số Hưng Tổ Miếu:

• Tái tạo toàn bộ không gian và kiến trúc Hưng Tổ Miếu qua công nghệ 3D, giúp khách tham quan khám phá mọi chi tiết từ tổng thể đến những họa tiết nhỏ nhất.
• YooLife phát triển một chuyến tham quan trực tuyến tương tác, nơi người dùng có thể di chuyển qua các khu vực khác nhau của miếu chỉ bằng vài thao tác chuột.
• YooLife tích hợp các tài liệu lịch sử, văn hóa trực tuyến, cho phép người dùng tìm hiểu chi tiết về từng hiện vật, kiến trúc, và sự kiện liên quan đến Hưng Tổ Miếu.
• Người dùng có thể trải nghiệm thông qua máy tính, điện thoại thông minh, hoặc kính thực tế ảo, đảm bảo sự tiện lợi và dễ dàng tiếp cận.