Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hiện đại hóa đang diễn ra mạnh mẽ, việc bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể không chỉ dừng lại ở những nỗ lực truyền thống mà cần được số hóa và hiện đại hóa để thích nghi với thời đại số. Trong dòng chảy công nghệ ấy, mạng xã hội thực tế ảo YooLife nổi lên là đơn vị tiên phong, mang đến giải pháp số hóa toàn diện trong văn hóa phi vật thể, góp phần định hình cách con người tiếp cận và tương tác với các giá trị văn hóa.

Thực trạng bảo tồn văn hóa phi vật thể hiện nay

Theo thống kê, cả nước hiện có khoảng 7 vạn di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê, 497 di sản được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 13 di sản được UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại, 2 di sản văn hóa phi vật thể trong danh sách cần bảo vệ khẩn cấp.

Thực trạng bảo tồn văn hóa phi vật thể hiện nay

Dù mang giá trị tinh thần lớn nhưng các loại hình văn hóa này đang dần mai một vì chưa có phương thức bảo tồn kịp thời và hiệu quả. Việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể chủ yếu dựa vào tài liệu giấy, phim ảnh hoặc ghi âm đơn lẻ. Những hình thức này dễ hư hỏng theo thời gian, khó lưu truyền rộng rãi không mang lại trải nghiệm chân thực và sống động cho người tiếp cận.

Hình thức truyền tải truyền thống, khó tiếp cận và tương tác với các di sản. Đặc biệt với các bạn trẻ, nhu cầu tiếp cận nhanh, trực quan và sinh động thì phương thức bảo tồn này khó tiếp cận, không phải ai có điều kiện trực tiếp đến tham quan, học tập tại các địa danh văn hóa – lịch sử.

Ngoài ra, công tác số hóa văn hóa phi vật thể đòi hỏi nguồn lực tài chính, hạ tầng và chiến lược dài hạn. Tuy nhiên, ở nhiều địa phương, hoạt động này vẫn còn manh mún, thiếu tính hệ thống và chưa được quan tâm đúng mức. Vì thế, nhu cầu về một giải pháp số hóa toàn diện cho văn hóa phi vật thể là cần thiết.

Dịch vụ chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển công nghệ mạnh mẽ, Việt Nam đang từng bước ứng dụng các giải pháp số để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể. Không chỉ là xu hướng, chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể còn là một trong những giải pháp cấp thiết nhằm gìn giữ những di sản vô giá cho thế hệ mai sau.

Một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực này là YooLife – mạng xã hội thực tế ảo “Make in Việt Nam”, cung cấp giải pháp chuyển đổi số toàn diện, kết hợp nhiều công nghệ hiện đại như VR, AR, Scan 3D, AI, Blockchain, NFC… tạo nên một không gian văn hóa sống động và chân thực. Dưới đyâ là các dịch vụ chuyển đổi số YooLife cung cấp cho các đơn vị:

Quay chụp Flycam và không gian 360

YooLife sử dụng Flycam kết hợp công nghệ ghi hình 360° để ghi lại toàn cảnh các lễ hội, phong tục, nghi lễ truyền thống với góc nhìn bao quát. Người xem có thể quan sát toàn bộ không gian sự kiện như đang đứng tại chỗ, mang lại trải nghiệm sống động, nhập vai mạnh mẽ.

Dựng không gian ảo hóa VR360

YooLife dựng không gian lễ hội, sân khấu dân gian, nghi lễ cổ xưa… bằng hình ảnh thực tế ảo 360 độ. Nhờ đó, người xem có thể trải nghiệm “tham dự” lễ hội mọi lúc mọi nơi chỉ bằng thiết bị di động hoặc kính VR.

YooLife dựng không gian lễ hội, sân khấu dân gian, nghi lễ cổ xưa… bằng hình ảnh thực tế ảo 360 độ

Scan 3D hiện vật di sản

Dịch vụ quét model 3D các hiện vật như trang phục truyền thống, nhạc cụ dân tộc, công cụ sản xuất, tượng thờ, đồ thờ… giúp lưu giữ hiện vật dưới dạng mô hình 3D số. Những mô hình này có thể xoay, phóng to thu nhỏ, gắn thuyết minh, phục vụ cho nhu cầu giáo dục và bảo tồn.

Ứng dụng AR, 3D Animation, VFX tạo trải nghiệm nhập vai

Đặc biệt, YooLife ứng dụng công nghệ AR, hoạt họa 3D và VFX được tích hợp vào trải nghiệm giúp người dùng:

• Hóa thân thành nhân vật trong lễ hội
• Mặc thử lễ phục truyền thống
• Tương tác với đạo cụ, cảnh vật, âm thanh trong không gian ảo

Từ đó, tạo nên trải nghiệm “sống dậy không gian văn hóa” đầy chân thực, hấp dẫn đặc biệt với thế hệ trẻ.

Ứng dụng AR, 3D Animation, VFX tạo trải nghiệm nhập vai

AI – Trí tuệ nhân tạo nâng cao trải nghiệm văn hóa số

Đơn vị ứng dụng công nghệ AI, cá nhân hóa trải nghiệm, phục vụ học tập, nghiên cứu và khám phá văn hóa. YooLife tích hợp AI mang đến nhiều tính năng nổi bật sau:

• Gợi ý nội dung theo vùng miền, thể loại nghệ thuật, chủ đề yêu thích.
• Tái hiện lễ hội, âm nhạc, điệu múa từ tư liệu cũ bằng AI xử lý hình ảnh và âm thanh.
• Tự động thuyết minh các hiện vật, di tích bằng giọng nói tự nhiên, hỗ trợ đa ngôn ngữ.
• Trợ lý ảo 24/7 tư vấn về lễ hội, nhân vật, sản phẩm lưu niệm.
• Nhận diện chữ viết tay, chuyển tài liệu cổ, sắc phong, văn bia thành văn bản có thể tra cứu.

Blockchain & NFC – Định danh và bảo vệ bản quyền di sản

Trong quá trình số hóa di sản văn hóa phi vật thể, một trong những thách thức lớn nhất là bảo vệ bản quyền và xác thực nguồn gốc nội dung. Để đảm bảo quyền sở hữu và tránh bị sao chép, YooLife kết hợp Blockchain và chip NFC:

• Gắn mã định danh cho từng hiện vật số, nghi lễ, sản phẩm văn hóa
• Cho phép người dùng truy xuất nguồn gốc, quyền sở hữu, lịch sử chỉ với một lần chạm điện thoại.
• Bảo vệ bản quyền số cho các nội dung văn hóa

Thiết kế nền tảng tương tác số

Ngoài ra, YooLife còn xây dựng hệ thống website chuyên biệt tích hợp VR360 giúp:

• Người dùng tham quan di tích, chùa chiền, không gian văn hóa dân gian ngay trên trình duyệt.
• Tương tác với hiện vật ảo, bản đồ số, video 360°, thuyết minh tự động…
• Tích hợp hệ thống CMS giúp đơn vị chủ quản tự cập nhật, chỉnh sửa nội dung linh hoạt.

Lợi ích ứng dụng giải pháp chuyển đổi số trong văn hóa phi vật thể

Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là giải pháp bền vững giúp bảo tồn, phát huy và tỏa các giá trị văn hóa phi vật thể trong thời đại số. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại như: VR, AR, AI, Scan 3D, Blockchain… mở ra nhiều cơ hội đột phá cho lĩnh vực văn hóa phi vật thể:

Gìn giữ và lan tỏa giả trị văn hóa

Chuyển đổi số giúp lưu giữ các giá trị văn hóa dưới dạng dữ liệu số bền vững, không bị ảnh hưởng bởi thời gian hay môi trường. Những nghi lễ, phong tục, âm nhạc dân gian, hiện vật quý hiếm… được bảo tồn nguyên vẹn và có thể tái hiện bất cứ lúc nào. Ngoài ra, việc số hóa di sản văn hóa có thể tiếp cận rộng rãi đến thế hệ trẻ, kiều bào và bạn bè quốc tế thông qua mạng xã hội thực tế ảo như YooLife.

Chuyển đổi số giúp lưu giữ các giá trị văn hóa dưới dạng dữ liệu số bền vững, không bị ảnh hưởng bởi thời gian hay môi trường

Nâng cao trải nghiệm người xem

Khác với cách tiếp cận truyền thống, chuyển đổi số mang đến trải nghiệm tương tác nhập vai, giúp người xem khám phá văn hóa một cách trực quan, sinh động. Người dùng có thể:

• Quan sát hiện vật từ mọi góc độ bằng hình ảnh 360° hoặc mô hình 3D.
• Trải nghiệm lễ hội thực tế ảo qua công nghệ VR, AR.
• Nghe thuyết minh tự động đa ngôn ngữ với giọng nói tự nhiên.

Đặc biệt, khả năng truy cập mọi lúc, mọi nơi trên nhiều thiết bị (điện thoại, máy tính, kính thực tế ảo) giúp người dùng linh hoạt học tập và khám phá văn hóa không giới hạn về thời gian, không gian.

Thúc đẩy du lịch và giáo dục

Ngoài ra, giải pháp chuyển đổi số văn hóa phi vật thể còn tạo đòn bẩy phát triển lĩnh vực du lịch. Nhờ công nghệ thực tế ảo, du khách có thể “trải nghiệm trước” điểm đến, tìm hiểu lễ hội, phong tục vùng miền trước khi quyết định tham quan thực tế.

Trong lĩnh vực giáo dục, nội dung số hóa về văn hóa phi vật thể trở thành nguồn tài nguyên phong phú, phục vụ việc giảng dạy lịch sử – văn hóa trong nhà trường. Học sinh, sinh viên có thể học qua video 360°, mô hình tương tác 3D hoặc truy cập tư liệu số dễ dàng và trực quan.

Dịch vụ số hóa văn hóa phi vật thể là giải pháp toàn diện, giúp hồi sinh, lan tỏa và phát triển các giá trị văn hóa trong thời đại mới. Thông qua các công nghệ như VR, AR, AI, Blockchain, Scan 3D những lễ hội, nghi thức, hiện vật và không gian văn hóa trở nên sống động và gần gũi với người dùng.