Công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế ảo tăng cường (AR) đang ngày càng phổ biến trong các lĩnh vực của đời sống. Từ giải trí, giáo dục, lịch sử, văn hóa đến kinh doanh và tiếp thị sản phẩm. Không chỉ mang đến trải nghiệm chân thực, đắm chìm trong thế giới số. AR/VR còn mở ra cách tương tác mới với thông tin và môi trường xung quanh. Vậy ar vr là gì? Sự khác biệt? Ứng dụng trong thực tế? Hãy cùng tìm hiểu trong bài chia sẻ dưới đây nhé!
Khái quát về công nghệ VR/AR là gì
Nếu như AR kết hợp thế giới thực với các yếu tố ảo thì VR tạo ra một môi trường ảo hoàn toàn. Hai công nghệ này mang đến những trải nghiệm thú vị dành cho người dùng. Để hiểu rõ VR và AR là gì bạn có thể đọc thêm các bài viết sau:
🔶🔶🔶VR là gì? Những xu hướng tương lai về VR mà bạn cần biết
🔶🔶🔶AR là gi? Tất tần tật về công nghệ thực tế tăng cường
Công nghệ thực tế ảo VR
VR hay còn gọi là thực tế ảo, là công nghệ đưa người dùng đắm vào không gian mô phỏng ba chiều được tạo ra bởi máy tính. Công nghệ thực tế ảo tách hoàn toàn người dùng khỏi môi trường thực tế, thay thế bằng một thế giới ảo. Người dùng sẽ dùng các thiết bị chuyên dụng như kính VR, tai nghe, gang tay cảm ứng… để tương tác với thế giới này.
Những thiết bị này sẽ theo dõi chuyển động và thay đổi góc nhìn của người dùng, tạo cảm giác chân thực như đang ở trong không gian đó. Thông qua các giác quan như: thị giác, thính giác và xúc giác, người dùng sẽ cảm nhận được sự hiện diện và tương tác trong không gian ảo.
Phân biệt VR VÀ AR
Cả AR/VR đều là “cánh cửa” dẫn vào thế giới công nghệ mô phỏng không gian. Tuy nhiên, trải nghiệm hai công nghệ này mang đến hoàn toàn khác biệt.
Trải nghiệm người dùng: AR mở rộng thế giới – VR tạo ra thế giới
AR mở rộng thế giới
AR không thay đổi thế giới thật, chỉ bổ sung vào đó các lớp thông tin kỹ thuật số. Nhờ camera và cảm biến, AR giúp người dùng nhìn thấy các vật thể ảo lồng ghép vào môi trường thực như: bảng chỉ dẫn hiện ra nhìn vào tòa nhà, hình ảnh sản phẩm xuất hiện ngay trên bàn làm việc qua màn hình điện thoại. Nói cách khác, AR mở rộng thế giới thật bằng dữ liệu số, mang đến cảm giác chủ động khi người dùng vẫn kiểm soát được môi trường xung quanh.
VR tạo ra thế giới
VR thay đổi toàn bộ môi trường. Người dùng sẽ được “dịch chuyển” vào không gian hoàn toàn ảo, mô phỏng bằng đồ họa 3D. Mọi thứ bạn thấy, nghe và tương tác đều không tồn tại trong thế giới thực. Trong môi trường VR, người dùng hoàn toàn đắm chìm, cảm nhận theo cách bị động – vì lúc này, thế giới thật gần như bị “xóa nhòa”.
Thiết bị sử dụng cho AR/VR
Để hiểu rõ hơn AR và VR khác nhau như thế nào, hãy cùng xét đến yếu tố trải nghiệm thực tế mà hai công nghệ thực tế ảo vr và thực tế ảo tăng cường ar này mang đến cho người dùng.
Thực tế ảo tăng cường AR
Thiết bị để trải nghiệm công nghệ AR là điện thoại thông minh, máy tính bảng và kính AR chuyên dụng. Kính AR thường có thiết kế nhẹ, trong suốt, cho phép người dùng nhìn thấy thế giới thật phía sau lớp màn hình. Thiết bị như Microsoft HoloLens hay Magic Leap có khả năng hiển thị thông tin, hình ảnh ảo lồng ghép trực tiếp vào không gian thực.
Công nghệ thực tế ảo VR
Trong khi đó, thiết bị sử dụng cho công nghệ này gồm: kính VR, tai nghe, găng tay cảm ứng, bộ điều khiển chuyển động. Khác với kính thực tế ảo tăng cường, kính VR như: Oculus Quest, HTC Vive, Apple Vision Pro có thiết kế kín, che toàn bộ tầm nhìn. Những thiết bị này tạo ra thế giới ảo hoàn chỉnh, tách biệt, yêu cầu hệ thống cảm biến chuyển động, tay cầm điều khiển để vận hành. Trải nghiệm VR mang đến cảm giác “chìm đắm” nhưng cần đến sự hỗ trợ của thiết bị phần cứng.
Công nghệ VR và AR là gì? Cơ chế hoạt động từ bên trong
Công nghệ lõi của AR: Camera, GPS, AI & xử lý dữ liệu thời gian thực
Thực tế ảo và thực tế tăng cường đều dựa trên nguyên lý hoạt động riêng. Công nghệ AR hoạt động dựa trên sự kết hợp giữa camera, GPS, cảm biến chuyển động cùng khả năng xử lý dữ liệu thời gian thực.
Khi người dùng hướng điện thoại hoặc kính VR vào không gian thực, hệ thống sẽ sử dụng camera để nhận diện môi trường, định hình vị trí thông qua GPS hoặc cảm biến. Từ đó, gắn nội dung ảo (văn bản, hình ảnh, animation…) lên vật thể thật một cách chính xác.
Công nghệ lõi của VR: Hệ thống dựng hình 3D & motion tracking
Ngược lại với AR, công nghệ VR mô phỏng thế giới số hoàn toàn mới. VR vận hành dựa trên đồ họa 3D kết hợp với motion tracking. Theo dõi chuyển động của cơ thể hoặc ánh nhìn để đồng bộ hóa trải nghiệm.
Hệ thống sử dụng cảm biến gắn trên kính thực tế ảo và tay cầm điều khiển, mô phỏng các hành vi trong không gian ảo: Bước đi, quay đầu, cầm nắm, tương tác. Nhờ đó, người dùng có thể “chìm đắm” hoàn toàn vào thế giới kỹ thuật số. Dù là chơi game, tham quan showroom ảo hay huấn luyện mô phỏng kỹ năng.
Marketing thời đại AR/VR: Kỷ nguyên mới mở ra
Giữa kỷ nguyên số đầy biến động, Philip Kotler “cha đẻ” của tiếp thị hiện đại đã giới thiệu một khái niệm mới đột phá. Metamarketing (tiếp thị siêu kênh), giúp người đọc hình dung một tương lai nơi trải nghiệm khách hàng không chỉ đa kênh mà còn hòa quyện mọi giác quan trọng thế giới thực và ảo.
Ngoài ra, vị giáo sư Marketing cũng nêu bật một số công nghệ giúp các thương hiệu xây dựng trải nghiệm nhập vai. Bằng cách khai thác các công nghệ nhập vai này và ứng dụng chúng vào các chiến lược tiếp thị, thương hiệu để xây dựng mối quan hệ với người dùng, tạo trải nghiệm vượt trội và thích nghi với những biến động của thế giới số. Công nghệ AR/VR đã mang đến trải nghiệm ảo trong marketing
Metamarketing – Khi trải nghiệm là chìa khóa
Trong thời đại mà người dùng không chỉ mua sản phẩm mà còn “mua” cả sự trải nghiệm. Marketing đã chuyển mình sang một hình thái mới: phygital marketing – sự hòa trộn giữa thế giới vật lý và kỹ thuật số. Và AR/VR chính là công nghệ trung tâm của xu hướng này.
Từ việc thử son qua filter AR đến việc bước vào một cửa hàng ảo bằng kính VR. Người dùng đang dần quen với “trải nghiệm hóa” mọi hành vi tiêu dùng. Một câu nói nổi bật đã định nghĩa lại tư duy tiếp thị hiện đại:
“Marketing không còn là kể chuyện, mà là tạo ra thế giới để người tiêu dùng sống trong đó.”
Cơ hội cho Marketer: Đi trước một bước là chiếm lĩnh cuộc chơi
Trong bối cảnh thực tế ảo và thực tế tăng cường không chỉ là công nghệ mà còn là nền tảng chiến lược, tạo ra trải nghiệm mua sắm thú vị dành cho người dùng. Các doanh nghiệp tiên phong đã và đang sử dụng công nghệ VR/AR trong tiếp thị sản phẩm sau:
- Không gian thử đồ ảo: Khách hàng có thể thử trang phục, nội thất, phụ kiện… ngay tại nhà chỉ bằng camera.
- Chiến dịch tương tác 360°: Khách hàng tham gia trò chơi, trải nghiệm nhân vật trong truyện trong môi trường ảo.
Với kính thực tế ảo, ứng dụng AR trên điện thoại và các nền tảng VR/AR hiện đại như Apple Vision Pro hay Meta Quest. Công nghệ AR/VR đang giúp marketer chạm sâu hơn vào cảm xúc và hành vi người dùng.
Gợi ý chiến lược cho người làm marketing
Ngoài ra, ứng dụng công nghệ AR/VR trong marketing còn thể hiện rõ trong chiến lược marketing. Có thể thử nghiệm
- Gamification + AR filter + storytelling: Tạo chiến dịch viral với yếu tố chơi, cá nhân hóa và cốt truyện lôi cuốn.
- Không gian mua sắm ảo: Xây dựng showroom metaverse hoặc pop-up store tích hợp AR – nơi khách hàng có thể “dạo chơi” và mua hàng chỉ bằng một cú chạm.
- Đo lường hành vi trong môi trường ảo: Thu thập dữ liệu nhập vai để phân tích sở thích, cá nhân hóa trải nghiệm một cách chính xác.
Những điều bạn chưa biết về XR/AR/VR
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các thuật ngữ như thực tế ảo (VR), thực tế hỗn hợp (MR) và thực tế mở rộng (XR) ngày càng xuất hiện phổ biến. Điều này không chỉ khơi dậy sự tò mò của nhiều người mà còn đặt ra câu hỏi: đâu là điểm khác biệt và mối liên hệ giữa những công nghệ này?
XR – Khi AR và VR hòa quyện thành một
Nếu AR là công nghệ bổ sung thông tin vào thế giới thật, còn VR tạo ra một không gian ảo hoàn toàn tách biệt thì XR chính là khái niệm “bao trùm” cả hai. Thực tế ảo mở rộng đề cập đến tất cả các môi trường kết hợp giữa thực và ảo cùng tương tác giữa người và máy, tạo ra bởi công nghệ máy tính và các loại kính thực tế ảo.
XR không phải là một công nghệ đơn lẻ, là một “chiếc ô” lớn bao gồm cả AR, VR và MR. Trong kỷ nguyên số, XR chính là chiếc cầu nối đưa chúng ta tiến sâu vào Metaverse – một vũ trụ kỹ thuật số nơi thế giới vật lý và ảo giao thoa. Đồng thời, XR cũng là “trái tim” của Spatial Computing – nền tảng cho phép máy móc hiểu, cảm nhận và tương tác với không gian ba chiều như con người.
Khi các ông lớn công nghệ dồn lực cho AR/VR
Không chỉ là xu hướng, AR/VR đang trở thành chiến lược cốt lõi của các “ông lớn” công nghệ toàn cầu:
Apple Vision Pro – Siêu phẩm đánh dấu bước ngoặt
Với triết lý “spatial computing”, Apple không chỉ là một thiết bị đeo. Họ đang thiết kế lại toàn bộ cách con người tương tác với thế giới số. Không cần chuột, không cần bàn phím – Chỉ bằng mắt, tay và giọng nói. Vision Pro mở ra không gian làm việc, giải trí, giao tiếp hoàn toàn mới trong thế giới ảo mở rộng.
Meta & Metaverse – Cuộc chơi không khoan nhượng
Mark Zuckerberg không chỉ tạo ra một sản phẩm mà là xây dựng một hệ sinh thái ảo toàn diện. Từ thiết bị Meta Quest, nền tảng Horizon Worlds cho đến các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng không gian số. Meta đang đặt cược rằng, tương lai của Internet là nhập vai và nhập thể.
Google, Microsoft, NVIDIA – Tham vọng thực tế tăng cường
Dù không “ồn ào” như những màn ra mắt đình đám của Apple Vision Pro hay những tuyên bố táo bạo của Meta về Metaverse, các ông lớn như Google, Microsoft, NVIDIA lại đang âm thầm tạo nền móng công nghệ cho tương lai XR – nơi thực tế ảo, thực tế tăng cường và thực tế hỗn hợp hòa quyện.
Thay vì chạy đua phần cứng như Apple, Google tập trung vào phát triển nền tảng ARCore – bộ công cụ cốt lõi giúp xây dựng trải nghiệm thực tế tăng cường trên Android.
Bên cạnh đó, Google Lens, Tìm kiếm AR và các ứng dụng AI kết hợp thị giác máy tính đang định hình cách con người tương tác trực tiếp với thế giới số thông qua camera. Thế mạnh về dữ liệu và nhận diện hình ảnh 3D cũng giúp Google tạo nền móng quan trọng cho hệ sinh thái XR tương lai.
Microsoft
Tương tự Google, Microsoft không tập trung vào mảng tiêu dùng phổ thông như Apple hay Meta. Hãng phần mềm số 1 thế giới chọn một hướng đi khác: tạo ra hệ sinh thái thực tế hỗn hợp dành riêng cho doanh nghiệp và ngành công nghiệp. Hai nền tảng chủ lực là HoloLens 2 và Microsoft Mesh đang giúp hãng trở thành người dẫn đầu trong việc ứng dụng XR vào các tình huống thực tế.
- Đào tạo kỹ thuật nâng cao: Với khả năng mô phỏng chi tiết, HoloLens 2 giúp kỹ sư và công nhân học tập qua thao tác thực hành ảo mà không cần đến máy móc thật – rút ngắn thời gian đào tạo và giảm thiểu rủi ro.
- Y tế thông minh: Nhiều bệnh viện đã tích hợp HoloLens để lên kế hoạch phẫu thuật hoặc đào tạo bác sĩ thông qua các mô hình giải phẫu 3D tương tác trực tiếp.
- Nhà máy số: Các giải pháp XR của Microsoft cho phép doanh nghiệp tái hiện nhà máy trong không gian số – giám sát vận hành, bảo trì, và tối ưu hóa quy trình ngay cả từ xa.
- Cộng tác ảo chuyên sâu: Microsoft Mesh biến các cuộc họp từ đơn thuần thành trải nghiệm nhập vai – nơi mọi người có thể tương tác với avatar, bảng trắng ảo và mô hình 3D, phù hợp với môi trường làm việc hybrid hiện đại.
NVIDIA – Động cơ đồ họa đứng sau kỷ nguyên XR
Một cái tên khác không trực tiếp sản xuất thiết bị XR như kính thực tế ảo hay tai nghe AR là NVIDIA. Hãng chip đồ họa này chọn là “người khổng lồ thầm lặng” cung cấp nền tảng công nghệ cốt lõi giúp ngành XR phát triển vượt bậc. Với thế mạnh về GPU, trí tuệ nhân tạo và mô phỏng vật lý, NVIDIA đang đóng vai trò như bộ não xử lý cho mọi trải nghiệm thực tế ảo và thực tế hỗn hợp.
- GPU RTX: Dòng card đồ họa RTX với khả năng ray-tracing theo thời gian thực và AI mạnh mẽ giúp tái tạo thế giới ảo với ánh sáng, vật liệu và chuyển động sống động như thật.
- NVIDIA Omniverse: Một nền tảng hợp tác 3D theo thời gian thực, cho phép các kỹ sư, nhà thiết kế và nhà phát triển đồng xây dựng thế giới ảo – từ nhà máy kỹ thuật số đến thành phố mô phỏng.
- Ứng dụng đa ngành: Công nghệ của NVIDIA đang được sử dụng rộng rãi trong ngành game và giải trí tương tác, thiết kế công nghiệp và ô tô, mô phỏng đô thị thông minh và kiến trúc, mô hình y học, khoa học và vật lý nâng cao.
Tương lai của AR/VR trong đời sống
Sự kết hợp với AI, blockchain
AI (trí tuệ nhân tạo) mang lại khả năng hiểu và phản hồi thông minh trong không gian thực tế mở rộng. Một thiết bị AR giờ đây không chỉ hiển thị thông tin, mà còn có thể phân tích, dự đoán và cá nhân hóa trải nghiệm theo từng người dùng.
Blockchain đảm bảo tính minh bạch, sở hữu và bảo mật dữ liệu trong không gian ảo. Trong thế giới metaverse, NFT, tài sản ảo hay quyền sở hữu không gian XR đều cần đến nền tảng blockchain để xác thực. Khi kết hợp với AR/VR, hai công nghệ này mở ra hệ sinh thái trải nghiệm minh bạch, thông minh và đáng tin cậy hơn bao giờ hết.
AR/VR trong web 3.0 & thiết bị di động
Trong kỷ nguyên Web 3.0 – nơi người dùng làm chủ dữ liệu và trải nghiệm số trở nên “cá nhân hóa cực độ”, AR và VR sẽ là giao diện tương tác chính. Hãy tưởng tượng. Một website không còn là trang tĩnh, mà là showroom ảo bạn có thể bước vào.
Một cuộc họp online không còn qua màn hình, mà là không gian nhập vai nơi bạn “gặp mặt” đồng nghiệp toàn cầu.
Một cửa hàng trên điện thoại không chỉ hiển thị sản phẩm, mà cho phép bạn thử ảo, tương tác và mua sắm trong không gian tăng cường.
Điều này khiến immersive tech trở thành yếu tố then chốt trong việc xây dựng trải nghiệm người dùng thế hệ mới.
Thiết bị di động: “Bệ phóng” để phổ cập AR/VR
Không phải ai cũng sở hữu kính thực tế ảo, nhưng gần như ai cũng có một chiếc smartphone. Và đó chính là lý do vì sao:
- AR trên điện thoại sẽ là hình thái dễ tiếp cận nhất – từ filter Instagram, bản đồ tăng cường đến trải nghiệm mua sắm AR.
- Các hãng công nghệ đang tập trung phát triển thiết bị nhẹ hơn, linh hoạt hơn, như Apple Vision Pro, kính AR thời trang, tai nghe tích hợp thực tế ảo…
Tương lai không còn xa khi mỗi người đều có thể “mở cánh cửa” vào thế giới số chỉ bằng chiếc điện thoại hoặc một cặp kính nhỏ gọn.
AR/VR không còn là công nghệ “giải trí cao cấp” mà đang len lỏi vào từng khía cạnh đời sống. Từ giáo dục, y tế, lịch sử, thương mại, công nghiệp đến sáng tạo nghệ thuật. Khi kết hợp AI, blockchain và Web 3.0 sẽ là nền móng cho một thế giới số nhập vai – Nơi mỗi người vừa là người dùng, vừa là người kiến tạo.
