Hưng Yên đã quyết định mở rộng di tích lịch sử văn hóa quốc gia Văn Miếu Xích Đằng – biểu tượng của tinh thần hiếu học và nền văn hiến Hưng Yên, nhằm bảo tồn, tôn tạo di tích theo quy hoạch và góp phần thúc đẩy phát triển du lịch tâm linh của địa phương…
Giới thiệu về Văn Miếu Xích Đằng
Nằm soi bóng bên dòng sông Hồng đỏ nặng phù sa, Văn Miếu Xích Đằng là một trong những di tích tiêu biểu gắn liền với quần thể di tích Phố Hiến nổi tiếng của đất Hưng Yên. Cách Hà Nội khoảng 60km, nơi đây không chỉ là điểm đến tâm linh mà còn là minh chứng cho truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo của dân tộc.
Vào thế kỷ XVII, nhằm chấn hưng Nho học, triều đình nhà Lê đã cho lập nhiều trường học và văn miếu tại các trấn, ngoài Quốc Tử Giám ở kinh thành Thăng Long. Trấn Sơn Nam xưa – bao gồm Hưng Yên cùng các tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình và một phần Hà Nội ngày nay – cũng được xây dựng một văn miếu riêng. Từ đó, Văn Miếu Xích Đằng ra đời, vừa để thờ các bậc hiền nho, vừa là nơi tổ chức những kỳ thi Hương, sát hạch sĩ tử trước khi bước vào các kỳ thi lớn cấp quốc gia.
Ngày nay, ghé thăm Văn Miếu Xích Đằng, du khách không chỉ được tìm hiểu về lịch sử giáo dục Nho học mà còn cảm nhận được không khí trang nghiêm, cổ kính – nơi đã hun đúc nên bao thế hệ nhân tài cho đất nước.
Giới thiệu về Văn Miếu Xích Đằng
Văn Miếu Xích Đằng – Gần 400 năm lưu dấu tinh hoa Nho học
Văn Miếu Xích Đằng được dựng vào thế kỷ XVII, dưới thời vua Lê Thánh Tông, trong bối cảnh triều đình mong muốn chấn hưng Nho học. Nơi đây được chọn làm địa điểm tổ chức các kỳ thi Hương của trấn Sơn Nam, đồng thời là nơi thờ tự các bậc hiền nho, tri ân những người có công vun đắp cho nền học vấn nước nhà.
Đến năm 1832, di tích tiếp tục được trùng tu, giữ gìn để duy trì không gian tôn nghiêm và bền vững với thời gian. Trải qua gần 400 năm tồn tại, Văn Miếu Xích Đằng vẫn đứng vững như một chứng nhân lịch sử, ghi dấu biết bao thế hệ sĩ tử và hiền tài đã bước qua cánh cổng khoa cử nơi đây.
Không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa, Văn Miếu Xích Đằng còn là biểu tượng bất diệt của tinh thần hiếu học và truyền thống tôn sư trọng đạo của người dân Phố Hiến. Đây cũng là một trong hai văn miếu cổ kính nhất Việt Nam, chỉ đứng sau Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà Nội, trở thành di sản quý giá để lại cho muôn đời sau.
Văn Miếu Xích Đằng – Gần 400 năm lưu dấu tinh hoa Nho học
Kiến trúc không gian Văn Miếu Xích Đằng
Trải qua gần 400 năm tồn tại, Văn Miếu Xích Đằng vẫn giữ được vẻ uy nghiêm, cổ kính, phản chiếu tinh thần hiếu học của đất và người Hưng Yên. Nằm trên khuôn viên rộng hơn 6.000m², quần thể gồm nhiều công trình đặc sắc: Tam Quan, chính điện, lầu chuông – lầu khánh, hai dãy tả vu – hữu vu, tháp Phật và hệ thống bia tiến sĩ. Mỗi hạng mục đều mang trong mình những câu chuyện lịch sử, văn hóa giàu ý nghĩa.
Cổng Tam Quan – Biểu tượng bất hủ của Hưng Yên
Tam Quan của Văn Miếu Xích Đằng được xây dựng theo lối hai tầng tám mái, giữ nguyên vẹn từ ngày khởi dựng. Phần mái cong uyển chuyển gợi nhớ dáng dấp đình làng Bắc Bộ, tạo cảm giác gần gũi mà vẫn toát lên vẻ uy nghiêm.
- Đây không chỉ là cổng vào di tích mà còn trở thành biểu tượng văn hóa được người dân Hưng Yên lưu giữ trong ký ức.
- Khi đi qua Tam Quan, du khách có cảm giác như bước vào một “không gian khác” – nơi kết nối giữa hiện tại và dòng chảy lịch sử hàng trăm năm.
Lầu Chuông – Lầu Khánh: Âm thanh của quá khứ
Trái ngược với nhiều văn miếu khác có lầu trống, Văn Miếu Xích Đằng sở hữu Lầu Chuông và Lầu Khánh đặt song song hai bên sân.
- Lầu Chuông treo quả chuông đồng cổ kính, tiếng chuông vang vọng xa, từng được dùng để báo hiệu giờ thi hoặc khai lễ.
- Lầu Khánh treo chiếc khánh đá quý hiếm, với âm thanh trầm vang, uy nghiêm.
Cả chuông và khánh đều là di vật thế kỷ XVIII, mỗi khi ngân lên không chỉ đánh dấu thời khắc thi cử, lễ hội mà còn như nhắc nhớ hậu thế về đạo lý “tôn sư trọng đạo”.
Tả Vu – Hữu Vu: Không gian lưu giữ ký ức
Hai dãy nhà tả vu và hữu vu được xây dựng theo kiến trúc năm gian, giản dị nhưng trang nghiêm. Ngày nay, nơi đây trở thành không gian trưng bày hình ảnh, tài liệu về giáo dục và du lịch Hưng Yên, từ truyền thống hiếu học của Phố Hiến xưa đến diện mạo mới của Hưng Yên hôm nay.
- Du khách có thể tìm thấy những câu chuyện về khoa bảng, giai thoại học hành, cũng như hình ảnh lễ hội Quan họ, nhãn lồng Hưng Yên – những nét đặc trưng của vùng đất này.
Tòa Chính Điện – Trái tim của Văn Miếu
Chính điện được thiết kế theo hình chữ Tam, gồm ba phần: Tiền Tế – Trung Từ – Hậu Cung.
- Toàn bộ công trình làm từ gỗ lim quý, với mái ngói cổ kính nối liền nhau, mặt chính hướng về phương Nam theo quan niệm phong thủy.
- Đây là nơi trang trọng thờ Khổng Tử – bậc thầy khai sáng Nho học, Chu Văn An – người thầy mẫu mực trong nền giáo dục Việt Nam, cùng các bậc hiền triết Nho giáo.
Khi bước vào chính điện, mùi gỗ trầm xen lẫn khói hương khiến du khách có cảm giác tĩnh tại, như được sống lại trong bầu không khí lễ nghi, học thuật xưa kia.
Bia Tiến sĩ – Chứng nhân của trí tuệ
Trong khu nội tự hiện còn lưu giữ 9 tấm bia đá, khắc danh tính gần 200 vị khoa bảng từng đỗ đạt dưới triều phong kiến.
- Những tấm bia này không chỉ tôn vinh hiền tài mà còn thể hiện quan niệm: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”.
- Đây là tư liệu quý giá để thế hệ hôm nay thêm tự hào về truyền thống khoa bảng của vùng đất Hưng Yên.
Tháp cổ rêu phong – Dấu ấn thời gian
Một điểm nhấn độc đáo khác là tòa tháp 5 tầng phủ đầy rêu phong, nằm sừng sững giữa khuôn viên Văn Miếu.
- Tháp vừa mang giá trị kiến trúc, vừa tạo chiều sâu lịch sử, như chứng nhân của bao thế kỷ thăng trầm.
- Trong ánh nắng chiều, tháp hiện lên mờ ảo, khiến không gian nơi đây càng thêm linh thiêng, cổ kính.
Kiến trúc không gian Văn Miếu Xích Đằng
Trải nghiệm lễ hội Văn Miếu Xích Đằng – Nét đẹp văn hóa Hưng Yên
Không chỉ là một công trình mang đậm dấu ấn lịch sử, Văn Miếu Xích Đằng còn là nơi tổ chức nhiều hoạt động lễ hội đặc sắc. Hàng năm, vào mùng 4 và 5 Tết Nguyên đán, nơi đây rộn ràng không khí lễ hội với phần lễ trang nghiêm tưởng nhớ các bậc hiền nho, kết hợp cùng phần hội sôi nổi.
- Du khách sẽ được thưởng thức hát ca trù, quan họ, chầu văn – những loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc.
- Không thể thiếu tục xin chữ đầu xuân, một nét đẹp văn hóa mang ý nghĩa cầu mong may mắn, học hành đỗ đạt và gia đạo bình an.
Ngoài ra, vào các dịp đầu năm học mới hay ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11), Văn Miếu Xích Đằng thường tổ chức lễ báo công, vinh danh thầy cô và học sinh xuất sắc. Đây là dịp ý nghĩa để tiếp nối truyền thống hiếu học, “tôn sư trọng đạo” của dân tộc.
Những điểm đến gần Văn Miếu Xích Đằng bạn không nên bỏ lỡ
Đến tham quan Văn Miếu Xích Đằng, du khách có thể kết hợp khám phá thêm nhiều di tích và danh thắng nổi tiếng của Phố Hiến – vùng đất “thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”:
- Đền Mẫu Hưng Yên: Nổi tiếng linh thiêng, gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ.
- Chùa Chuông (Kim Chung Tự): Một trong những ngôi chùa cổ đẹp nhất Hưng Yên.
- Đền Trần Hưng Đạo: Thờ vị anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn, mang đậm dấu ấn lịch sử chống giặc Nguyên – Mông.
- Hồ Bán Nguyệt: Điểm check-in thơ mộng giữa lòng thành phố Hưng Yên.
- Phố Hiến cổ: Khu phố sầm uất từ thế kỷ XVII – XVIII, từng được mệnh danh là “Phố Hiến thịnh trị, kinh kỳ Thăng Long”.
Trải nghiệm Văn Miếu Xích Đằng trên nền tảng số YooLife
Không cần chờ tới ngày lễ hội hay trực tiếp đến Hưng Yên, giờ đây bạn hoàn toàn có thể khám phá Văn Miếu Xích Đằng theo một cách hoàn toàn mới nhờ nền tảng số YooLife.
YooLife được xây dựng với sứ mệnh kết nối công nghệ với văn hóa truyền thống, mang lại cho du khách những trải nghiệm chân thực và gần gũi nhất ngay trên không gian số.
Những tính năng nổi bật khi tham quan trên YooLife
- Khám phá mô hình 3D sống động: Toàn bộ kiến trúc Văn Miếu Xích Đằng được tái hiện chân thực đến từng chi tiết, giúp bạn cảm nhận rõ không gian linh thiêng qua màn hình.
- Tìm kiếm thông tin tức thì: Chỉ với một thao tác, bạn có thể tra cứu lịch sử, kiến trúc, giờ mở cửa hay những câu chuyện văn hóa gắn liền với di tích.
- Tương tác trực tiếp: Di chuyển 360 độ trong không gian ảo, chọn điểm dừng, phóng to – thu nhỏ để quan sát chi tiết từng công trình như Tam quan, lầu chuông, bia đá.
- Check-in AR độc đáo: Du khách có thể “check-in ảo” ngay tại Văn Miếu bằng công nghệ thực tế tăng cường, lưu giữ kỷ niệm đặc biệt và chia sẻ dễ dàng trên mạng xã hội.
Với YooLife, hành trình đến Văn Miếu Xích Đằng không còn bị giới hạn bởi không gian và thời gian. Dù bạn ở đâu, chỉ cần một thiết bị thông minh, là đã có thể trải nghiệm, tìm hiểu và kết nối cùng di sản văn hóa đặc sắc của Hưng Yên.
