Thành cổ Diên Khánh không chỉ là công trình lịch sử quân sự quan trọng mà còn là chứng nhân lịch sử của vùng đất Khánh Hòa. Trải qua hơn 200 năm, tòa thành vẫn giữ được nhiều dấu ấn kiến trúc đặc sắc và là điểm đến hấp dẫn dành cho du khách yêu thích tìm hiểu về lịch sử – văn hóa. Nếu bạn chưa có cơ hội đến trực tiếp di tích lịch sử này, hãy cũng trải nghiệm ngay trên nền tảng số nhé!
Giới thiệu về Thành cổ Diên Khánh Nha Trang
Thành cổ Diên Khánh tọa lạc tại khóm Đông Môn, thị trấn Diên Khánh, cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 10km về phía Tây. Nằm ngay trên trục đường Lý Tự Trọng, bên phải quốc lộ 1 là điểm tham quan phù hợp cho những ai muốn kết hợp du lịch biển Nha Trang với khám phá di sản lịch sử.
Thành cổ Diên Khánh tọa lạc tại khóm Đông Môn, thị trấn Diên Khánh, cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 10km về phía Tây
Cùng với kinh thành Huế, Thành cổ Diên Khánh là một trong số ít tòa thành cổ ở Việt Nam vẫn còn giữ được cấu trúc gần như nguyên vẹn so với ban đầu. Vị trí chiến lược quan trọng đã biến nơi đây thành căn cứ quân sự và hành chính bậc nhất ở Nam Trung Bộ suốt nhiều thế kỷ.
Điểm cộng lớn của thành cổ chính là khoảng cách gần Nha Trang và đường đi thuận tiện. Du khách chỉ mất khoảng 15 – 20 phút di chuyển là có thể đến và chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính, yên bình nhưng vẫn đầy uy nghi của công trình lịch sử này.
Thành cổ Diên Khánh – Chứng nhân lịch sử của Nha Trang Khánh Hòa
Thành được xây dựng vào năm 1793 dưới triều Nguyễn, khi chúa Nguyễn Phúc Ánh cùng các tướng Võ Tánh, Nguyễn Văn Trương quyết định chọn nơi đây làm căn cứ vững chắc chống lại nhà Tây Sơn. Hơn 3.000 nhân lực từ Bình Thuận và Thuận Thành đã tham gia xây dựng, chỉ sau hơn một tháng công trình quy mô này đã hoàn thành.
Sau khi thành dựng xong, Hoàng tử Cảnh cùng Giám mục Bá Đa Lộc trực tiếp chỉ huy trấn giữ. Bên trong thành khi ấy có đủ các cơ quan hành chính: hoàng cung, dinh Tuần Vũ, dinh Án Sát, dinh Lãnh Binh, dinh Tham Tri, cùng nhà kho, nhà lao kiên cố.
Trong những năm chống Pháp, thành Diên Khánh từng trở thành tổng hành dinh của nghĩa quân Cần Vương ở Khánh Hòa. Có thể nói, mỗi bức tường, mỗi cổng thành đều chất chứa ký ức hào hùng của dân tộc.
Ngày nay, Thành cổ Diên Khánh được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia, là điểm nhấn quan trọng trong hành trình khám phá Khánh Hòa ngoài biển đảo.
Kiến trúc độc đáo của Thành Cổ Diên Khánh
Trải qua hơn hai thế kỷ, Thành cổ Diên Khánh vẫn giữ được những đường nét nguyên gốc, thể hiện sự khéo léo trong thiết kế phòng thủ cũng như sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố phương Tây và truyền thống bản địa. Từ quy mô bề thế, hình dáng đặc trưng cho đến hệ thống cổng thành đều phản ánh tư duy quân sự vượt thời đại và tạo nên một di tích kiến trúc quân sự nổi bật ở Việt Nam.
Kiến trúc Vauban đặc trưng
Thành cổ được xây dựng theo phong cách Vauban – kiểu thành lũy nổi tiếng của châu Âu thế kỷ XVII – XVIII. Toàn bộ công trình có hình dáng lưng rùa, tượng trưng cho sự trường tồn, vững chắc.
Thành cổ được xây dựng theo phong cách Vauban – kiểu thành lũy nổi tiếng của châu Âu thế kỷ XVII – XVIII
Bên ngoài thành có hệ thống hào sâu từ 3 – 5m, lòng hào có nước và chướng ngại vật. Để vào thành, phải đi qua cầu bắc ngang hào – một đặc điểm phòng thủ kiên cố. Các góc thành được đắp nhô ra ngoài, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quan sát và đặt pháo đài. Trên thành, người xưa trồng tre và cây gai vừa để tăng độ bền vững, vừa tạo lớp rào cản tự nhiên.
Quy mô và kích thước thành
Thành cổ Diên Khánh có diện tích khoảng 36.000m², chu vi tường thành dài 2.693m. Tường thành hình lục giác không đều, đắp bằng đất, mặt ngoài dựng đứng, mặt trong thoải để dễ vận chuyển.
Các cổng thành được xây bằng gạch nung, có vòm cuốn đặc trưng, chiều dài khoảng 15m. Mỗi cổng đều có bậc thang lên xuống, phía trên là lầu tứ giác với mái ngói âm dương uốn cong duyên dáng. Hệ thống tường thành hiện nay còn khoảng 1.656m, cao 3m, rộng 5m – đủ để hình dung về quy mô hoành tráng thuở xưa.
Vị trí các cổng thành
Ban đầu, thành có 6 cổng nhưng đến nay chỉ còn 4 cổng: Đông, Tây, Tiền (Nam) và Hậu (Bắc).
- Cổng Đông: nằm trên đường Lý Tự Trọng, gần các trường học lớn trong thị trấn.
- Cổng Tây: cách cổng Đông khoảng 700m, nằm trên cùng tuyến đường.
- Cổng Tiền: hướng Nam, trục đường Trịnh Phong.
- Cổng Hậu: nằm trong một con ngõ trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Mỗi cổng thành không chỉ mang giá trị kiến trúc mà còn gắn liền với dòng chảy lịch sử, nơi người dân địa phương vẫn đi lại hàng ngày.
Giá trị văn hóa – lịch sử của Thành cổ Diên Khánh
Thành cổ Diên Khánh mang trong mình giá trị văn hóa – lịch sử to lớn, gắn liền với những biến cố trọng đại của dân tộc. Mỗi mảng tường thành, mỗi cổng lũy không chỉ là di sản kiến trúc mà còn là ký ức sống động, phản ánh hành trình đấu tranh kiên cường của cha ông.
Nơi lưu giữ ký ức lịch sử
Thành cổ Diên Khánh là minh chứng rõ nét cho thời kỳ phân tranh giữa nhà Tây Sơn và triều Nguyễn, đồng thời cũng là tổng hành dinh của nghĩa quân Cần Vương trong giai đoạn chống Pháp tại Khánh Hòa. Trải qua bao biến động, nơi đây vẫn đứng vững, trở thành “trang sử bằng đá” nhắc nhở thế hệ hôm nay về tinh thần bất khuất, khát vọng độc lập và tự do.
Thành cổ Diên Khánh là minh chứng rõ nét cho thời kỳ phân tranh giữa nhà Tây Sơn và triều Nguyễn
Di sản kiến trúc quân sự hiếm có
Trong số ít những thành cổ ở Việt Nam còn tồn tại, Diên Khánh là công trình hiếm hoi giữ được khá nguyên vẹn kiến trúc Vauban – kiểu thành lũy nổi tiếng ở châu Âu thế kỷ XVII – XVIII. Đây là minh chứng cho sự giao thoa độc đáo giữa văn hóa phương Tây và truyền thống bản địa, giúp giới nghiên cứu có thêm cơ sở để tìm hiểu về tư duy quân sự và nghệ thuật xây dựng thời bấy giờ.
Tiềm năng phát triển du lịch văn hóa
Ngày nay, Thành cổ Diên Khánh không chỉ là một di tích mà còn là điểm đến giàu tiềm năng du lịch. Việc trùng tu, kết hợp tổ chức lễ hội, sự kiện văn hóa – lịch sử, cũng như khai thác không gian di tích gắn với trải nghiệm cộng đồng sẽ biến nơi đây thành điểm nhấn độc đáo trong hành trình khám phá Khánh Hòa. Đây chính là cơ hội để địa phương phát triển du lịch bền vững, đồng thời quảng bá hình ảnh di sản tới du khách trong và ngoài nước.
Thành cổ Diên Khánh – Tái hiện sống động trên nền tảng số
Nếu trước đây du khách phải trực tiếp đến Khánh Hòa mới có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp uy nghi của Thành cổ Diên Khánh thì nay công trình đã được số hóa và tái hiện sinh động trên nền tảng số. Thông qua công nghệ VR360, mô hình 3D và trưng bày trực tuyến, người xem có thể dễ dàng khám phá từng cổng thành, tường thành và kiến trúc Vauban độc đáo ngay trên thiết bị thông minh.
Trải nghiệm này không chỉ giúp đưa di tích lịch sử đến gần hơn với công chúng, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa – lịch sử cho thế hệ mai sau. Việc số hóa Thành cổ Diên Khánh mở ra cơ hội mới trong quảng bá du lịch, đưa hình ảnh vùng đất Khánh Hòa lan tỏa rộng rãi, đồng thời tạo nên một hành trình tham quan đầy chân thực và cuốn hút trong kỷ nguyên 4.0.
Khám phá chi tiết qua mô hình 3D
Mỗi chi tiết kiến trúc như cổng, tường, hào nước, thậm chí dấu tích công trình bên trong được phục dựng rõ nét, cho phép người xem tìm hiểu kỹ lưỡng như khi tận mắt chứng kiến. Người dùng có cảm giác như đang đứng giữa thành cổ, bao quát từng góc nhìn từ cổng thành đến tường lũy mang lại trải nghiệm chân thực và sống động.
Mỗi chi tiết kiến trúc như cổng, tường, hào nước, thậm chí dấu tích công trình bên trong được phục dựng rõ nét
Trải nghiệm âm thanh – ánh sáng sống động
Hệ thống hiệu ứng số mô phỏng tiếng trống trận, âm hưởng hào hùng, ánh sáng tái hiện khung cảnh chiến đấu giúp hành trình tham quan thêm phần cuốn hút. Du khách có thể để lại cảm nhận, chia sẻ hành trình tham quan, hoặc tham gia các hoạt động trải nghiệm, mini game gắn với kiến thức lịch sử.
Tích hợp thông tin thuyết minh số
Khi click vào từng điểm nhấn, người dùng sẽ được nghe hoặc đọc phần giới thiệu lịch sử, bối cảnh và câu chuyện gắn liền với di tích. Từ không gian số, người dùng có thể tiếp cận thông tin dịch vụ, lịch lễ hội, gợi ý hành trình tham quan thực tế tại Khánh Hòa, chuyến đi trở nên thuận tiện và giàu cảm hứng.
Thành cổ Diên Khánh không chỉ là di tích quân sự – lịch sử quý giá của Khánh Hòa mà nay còn được hồi sinh mạnh mẽ trong không gian số. Việc tái hiện bằng công nghệ số giúp di tích trở nên gần gũi, dễ tiếp cận hơn với công chúng và thế hệ trẻ. Đây không chỉ là hành trình tìm hiểu lịch sử mà còn là bước đi quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.
