Khu di tích lịch sử Nha Công an Trung ương tại thôn Đồng Đon, xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Đây chính là nơi Nha Công an Trung ương – tiền thân của Bộ Công an ngày nay – đóng trụ sở từ tháng 4/1947 đến tháng 9/1950, thời điểm đầy gian khổ nhưng cũng rực sáng tinh thần cách mạng.
Bối cảnh lịch sử – những ngày đầu gian khó
Sau Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, thực dân Pháp với dã tâm tái chiếm đã nổ súng gây hấn ở Nam Bộ (23/9/1946), rồi lan rộng ra cả nước. Dù Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Hiệp định sơ bộ 06/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946 để kéo dài hòa hoãn, nhưng càng nhân nhượng, Pháp càng lấn tới. Đêm 19/12/1946, Hà Nội nổ súng mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc.
Trong bối cảnh đó, cùng với Chính phủ và các cơ quan đầu não của Đảng, Nha Công an Trung ương rời Thủ đô lên Việt Bắc. Sau nhiều chặng đường qua Phú Thọ, cơ quan đã chọn xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương, Tuyên Quang làm nơi đóng quân.
Bối cảnh lịch sử – những ngày đầu gian khó
Vì sao Minh Thanh được lựa chọn?
Minh Thanh không chỉ là vùng đất hiểm yếu, kín đáo, dễ bảo đảm bí mật, mà còn nằm trong trung tâm căn cứ địa Tân Trào – “trái tim” của cuộc kháng chiến. Đặc biệt, Nhân dân các dân tộc Tày, Dao, Cao Lan, Nùng nơi đây một lòng đi theo cách mạng, sẵn sàng che chở và hy sinh vì cán bộ. Chính sự đoàn kết, gắn bó keo sơn ấy đã biến Minh Thanh thành “pháo đài lòng dân”, vững chắc cho Nha Công an Trung ương hoàn thành trọng trách lịch sử.
Cuộc sống và công tác nơi căn cứ địa
Khi mới đặt chân đến Minh Thanh, cán bộ và chiến sĩ Công an chưa có chỗ ở ổn định, phải tạm trú trong nhà dân. Giám đốc Nha Công an, đồng chí Lê Giản, sống nhờ trong nhà một gia đình người Tày (ông Chuột và bà Ma Thị Vần) ở thôn Lũng Cò.
Sau đó, cơ quan quyết định chọn hai quả đồi xanh tốt rậm rạp gần cánh đồng Lũng Cò – được gọi là đồi A và đồi B – làm nơi dựng trụ sở. Từ đây, những quyết sách quan trọng về an ninh – trật tự được ban hành, góp phần bảo vệ căn cứ địa cách mạng và lãnh tụ.
Trong suốt hơn 3 năm đóng quân, Nha Công an Trung ương đã:
- Tổ chức tiễu phỉ, trừ gian, chống gián điệp, giữ vững hậu phương.
- Phát động phong trào “Phòng gian bảo mật”, khẩu hiệu “Ba không” lan tỏa sâu rộng.
- Thành lập Đội trừ gian, Đội Công an xung phong để kịp thời xử lý nguy cơ.
- Chỉ đạo kiểm soát nội bộ, xây dựng cơ sở nắm tình hình địch, bảo vệ tuyệt đối an toàn lãnh tụ, Trung ương Đảng và Chính phủ.
Đây là giai đoạn đặt nền móng cho sự trưởng thành vượt bậc của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam.
Chuyển địa điểm trong giai đoạn mới
Đến tháng 9/1950, để phù hợp với tình hình mới, Nha Công an Trung ương chuyển về xã Yên Nguyên và xã Tân Thịnh (huyện Chiêm Hóa, Tuyên Quang). Tuy chỉ gắn bó hơn 3 năm (1947 – 1950), nhưng những gì được hun đúc tại Minh Thanh đã trở thành dấu mốc vàng son trong lịch sử Công an nhân dân.
Khu di tích ngày nay – ký ức sống động về một thời kháng chiến
Nhằm tri ân công lao của các thế hệ cán bộ chiến sĩ, năm 1999, Khu di tích được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Trên diện tích hơn 30 ha, Bộ Công an đã đầu tư phục dựng, tôn tạo, biến nơi đây thành không gian giáo dục truyền thống và tham quan đầy giá trị.
Các hạng mục hiện nay gồm:
- Các điểm di tích gốc: hội trường, văn phòng Nha, nhà in báo, nhà hậu cần, nhà ở và làm việc của lãnh đạo.
- Sân bay Lũng Cò – điểm hạ cánh phục vụ kháng chiến.
- Quảng trường 19/8 – nơi tổ chức sinh hoạt, mít tinh.
- Nhà trưng bày, tượng đài Bảo vệ An ninh Tổ quốc, bia ghi danh Liệt sĩ CAND.
- Phù điêu 65 năm Công an nhân dân chiến đấu, xây dựng và trưởng thành.
- Bảo tàng Công an nhân dân – nơi lưu giữ hàng trăm kỷ vật, tư liệu quý.
Vì sao Minh Thanh được lựa chọn?
Ý nghĩa lịch sử và giá trị giáo dục
Khu di tích Nha Công an Trung ương không chỉ là minh chứng cho một giai đoạn lịch sử oanh liệt mà còn là “trường học cách mạng” sống động cho thế hệ trẻ hôm nay. Mỗi hiện vật, mỗi dấu tích nơi đây đều kể lại câu chuyện về tinh thần “vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của những chiến sĩ Công an trong khói lửa kháng chiến.
Đến với di tích, du khách không chỉ tìm hiểu về lịch sử, mà còn cảm nhận sâu sắc sức mạnh của lòng dân, niềm tin vào Đảng và khát vọng độc lập tự do đã làm nên thắng lợi vĩ đại của dân tộc.
Tham quan trên nền tảng số YooLife
YooLife được xây dựng với sứ mệnh số hóa di sản văn hóa và cảnh quan thiên nhiên. Thay vì chỉ đọc qua sách vở hay ngắm nhìn qua vài tấm ảnh, người dùng có thể trực tiếp “bước vào” không gian ấy bằng công nghệ hiện đại. Nhờ đó, những giá trị tưởng chừng chỉ có thể cảm nhận ngoài thực địa nay đã nằm gọn trong lòng bàn tay.
Trải nghiệm chân thực với công nghệ VR360
Điểm nhấn của YooLife chính là công nghệ VR360. Người tham quan có thể xoay 360 độ, quan sát toàn cảnh một địa điểm từ nhiều góc nhìn khác nhau, khám phá từng chi tiết nhỏ như đang đứng ngay giữa không gian thực tế. Đây là trải nghiệm mang lại sự chân thực, sống động và đầy cuốn hút, nhất là với những địa danh hùng vĩ hoặc di tích lịch sử có chiều sâu.
Không chỉ dừng lại ở hình ảnh, YooLife còn tích hợp hệ thống thuyết minh tự động thông minh. Mỗi khi di chuyển tới một địa điểm trong không gian số, du khách sẽ được nghe giới thiệu chi tiết về lịch sử, văn hóa, phong tục, thậm chí cả truyền thuyết gắn liền với nơi đó. Trải nghiệm này mang lại cảm giác như có một hướng dẫn viên du lịch luôn đồng hành.
Lợi ích vượt trội khi tham quan trên YooLife
- Tiện lợi: Chỉ cần một thiết bị thông minh có kết nối internet, bạn có thể tham quan bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào.
- Tiết kiệm chi phí: Không cần di chuyển xa xôi, nhưng vẫn có được cái nhìn toàn diện và sống động.
- Bảo tồn di sản: Góp phần gìn giữ, lan tỏa giá trị văn hóa – lịch sử đến đông đảo cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
- Trải nghiệm mới lạ: Kết hợp công nghệ hiện đại với di sản truyền thống, tạo nên cách tiếp cận đầy hứng thú và sáng tạo.
Với YooLife, mỗi chuyến tham quan không còn chỉ là một hành trình ngắn ngủi, mà trở thành trải nghiệm số hóa độc đáo, nơi văn hóa và thiên nhiên được tái hiện sống động, vượt thời gian và không gian.
