(Dân trí) – Khi các nền tảng mạng xã hội bắt đầu gắn nhãn mình là “nền tảng vì lợi ích chung của xã hội” (prosocial media), người dùng có quyền hy vọng vào một thời đại số tích cực hơn.
Tuy nhiên, trong bối cảnh thế hệ trẻ ngày càng tỉnh táo và chọn lọc nội dung, liệu một mạng xã hội “vì xã hội” đã đủ?
Một thế hệ không còn dễ dãi với nội dung “xem cho vui”
Gen Z – thế hệ lớn lên cùng Internet – đang bước vào giai đoạn nhìn lại: mạng xã hội có đang giúp họ sống tốt hơn, hiểu sâu hơn, kết nối thật hơn? Hay chỉ là nơi tiêu tốn thời gian một cách vô nghĩa?
Không khó để nhận ra sự chuyển dịch trong hành vi người dùng trẻ: từ tương tác liên tục sang chọn lọc, từ tiêu thụ thụ động sang tạo giá trị chủ động. Họ tìm kiếm những nền tảng không chỉ “vui” mà còn “thật”, không chỉ “giải trí” mà còn “gợi mở”. Đó là lúc khái niệm prosocial media xuất hiện.
Nhưng để thực sự trở thành lựa chọn bền vững, prosocial media không thể chỉ dừng lại ở một cái nhãn gắn lên mạng xã hội. Nó cần được định nghĩa lại, không chỉ trên lời nói, mà bằng những giá trị cụ thể mà người dùng có thể cảm nhận và kiểm chứng mỗi ngày.
Prosocial media cần vượt khỏi khái niệm “bớt tiêu cực”
Trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng bị chỉ trích vì khuếch đại thông tin sai lệch, gây nghiện tương tác và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, khái niệm prosocial media ra đời như một nỗ lực tái định nghĩa vai trò của nền tảng số trong đời sống hiện đại.
Khi mạng xã hội không còn đơn thuần là một kênh giao tiếp mà đã trở thành một phần không thể thiếu của hạ tầng số, câu hỏi đặt ra là: liệu chỉ “giảm tiêu cực” có đủ để đáp ứng những kỳ vọng ngày càng lớn của xã hội?
Thế hệ người dùng mới, đặc biệt là giới trẻ, không chỉ tìm kiếm một môi trường mạng xã hội lành mạnh hơn. Họ muốn một không gian số mang lại giá trị thực tiễn, giúp họ học tập, phát triển bản thân, kết nối với cộng đồng và đóng góp vào các hoạt động xã hội theo cách chủ động.
Giáo dục là một lĩnh vực cho thấy sự dịch chuyển mạnh mẽ trong kỳ vọng của người dùng. Khi công nghệ như AI, VR360, Digital Twin hay IoT ngày càng phổ biến, lớp học không còn giới hạn trong bốn bức tường.
Người học, đặc biệt là học sinh, sinh viên, đang cần những trải nghiệm tương tác thực tiễn hơn, nơi các khái niệm lý thuyết có thể được kiểm chứng trực tiếp trong môi trường mô phỏng.
Một nền tảng mạng xã hội nếu thực sự hướng đến cộng đồng, cần đóng vai trò như không gian học tập mở, kết nối giữa công nghệ và tri thức một cách linh hoạt và sáng tạo.
Cùng lúc, văn hóa, lịch sử và nghệ thuật vốn là những trụ cột định hình bản sắc dân tộc – cũng đứng trước yêu cầu được làm mới để sống tiếp trong thời đại số.
Khi phần lớn nền tảng hiện nay ưu tiên nội dung ngắn, dễ lan truyền, thì ngày càng nhiều người trẻ lại tìm kiếm những câu chuyện có chiều sâu, chạm đến ký ức tập thể và giá trị văn hóa cộng đồng.
Mạng xã hội, nếu thực sự vì xã hội, không thể dừng ở vai trò chia sẻ ảnh đẹp, mà cần trở thành kênh kể chuyện giàu sức nặng cho di sản.
Một làng nghề xưa, một điệu chèo cổ hay trận chiến lịch sử nếu được tái hiện bằng VR360 hoặc mô hình 3D, sẽ dễ chạm đến cảm xúc, khơi dậy sự tò mò, và khiến người trẻ muốn tìm hiểu nhiều hơn thay vì lướt qua rồi quên.
Khi người dùng đòi hỏi nhiều hơn, điều mạng xã hội cần thay đổi không nằm ở thuật toán, mà ở tư duy tạo nội dung, phải biết gắn giải trí với giáo dục, công nghệ với trải nghiệm, và cá nhân với cộng đồng.
Chính trong dòng chuyển dịch đó, một nền tảng mới đang được nhắc đến trong giới công nghệ với sự tò mò nhất định: YooLife.
YooLife là mạng xã hội thực tế ảo tiên phong do người Việt phát triển. Không đi theo lối mòn, nền tảng này được phát triển theo định hướng kết hợp giữa công nghệ 3D, VR360 và các lớp nội dung gắn liền với đời sống: từ giáo dục, du lịch, văn hóa đến chuyển đổi số cộng đồng.
Dù chưa chính thức ra mắt, YooLife đang từng bước tạo nên một hệ sinh thái xã hội số mới. Ở đó, người dùng không chỉ lướt qua thông tin mà có thể bước vào không gian tương tác, học tập, tìm hiểu di sản hay thực hiện các hoạt động thường ngày trong môi trường số trực quan, dễ tiếp cận.
Cùng đóng góp nội dung để lưu giữ những giá trị văn hóa, ký ức và tinh thần cộng đồng trong không gian số ngay trên YooLife tại đây.
Xem thêm tại đây: Mạng xã hội “vì xã hội” liệu đã đủ?
