Đình Nam Dư Thượng là một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia đầu tiên tại Hoàng Mai, Hà Nội. Cùng YooLife tìm hiểu ý nghĩa lịch sử và tham quan di tích Đình Nam Dư Thượng.
1. Lịch sử Đình Nam Dư Thượng
Đình Nam Dư Thượng, tọa lạc tại phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Vị trí nằm trên một mảnh đất cao ráo giữa làng, cách ngôi chùa Nghiêm Thắng Tự (được xây năm Vĩnh Tộ thứ 4 tức 1622) khoảng 400m ở phía tây và cách sông Hồng khoảng 2km ở phía đông. Ngày 31-1-1992, cả hai đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử – văn hoá quốc gia.
Đây là một di tích lịch sử văn hóa quan trọng, thờ hai vị Thành Hoàng là Minh Hoa An Quốc Đại Vương (cùng vợ là Hoàng Phi Trân) và Đương Thống Đại Vương (cùng vợ là Nguyệt Thái công chúa).
Minh Hoa An Quốc Đại Vương là con vua Hùng Vương thứ 17 có công trong việc trị quốc an dân.
Dương Thống Đại Vương còn gọi là Thống Công, em Sơn Thánh (Sơn Tinh), sống dưới triều Hùng Duệ Vương. Sơn Thánh lấy Mỵ Nương, còn Thống Công lấy công chúa Nguyệt Thái. Trong triều vua Hùng, hai người có công lớn trong việc giúp vua trị nước, đem lại cuộc sống an bình cho muôn dân.
2. Kiến trúc Đình Nam Dư Thượng
Ngôi đình Nam Dư Thượng trải qua 4 thế kỷ đã được sửa chữa và tôn tạo nhiều lần. Sang đầu thế kỷ XXI, đình đã được đại trùng tu nhưng vẫn giữ phong cách kiến trúc theo nghệ thuật truyền thống cuối thời Nguyễn, mặc dù chủ yếu sử dụng vật liệu bê tông cốt thép.
Hiện nay, cổng đình Nam Dư Thượng gồm 4 trụ biểu hướng về phía đông, mở ra ngõ 112 Nam Dư, phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai. Sau cổng là một sân gạch rộng, bên trái có một cây đa lớn, bên phải là các bậc thềm rồng dẫn vào cửa đình. Đại bái của đình có kết cấu gồm 3 gian 2 chái, nối với hậu cung theo kiểu chuôi vồ. Phía trước đình là một ao sen rộng khoảng 1 sào, giữa ao có tòa Phương đình xây theo kiểu 2 tầng 8 mái, với 16 cột, là nơi diễn ra nhiều trò vui dân gian trong dịp lễ hội.
3. Di vật quý tại Đình Nam Dư Thượng
Trong đình Nam Dư Thượng, hiện vẫn lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị nghệ thuật và lịch sử, tiêu biểu như một bộ bát bửu, một hương án, một long đình, hai bức hoành phi, một đỉnh đồng, một đôi hạc, hai bát nhang sứ, bốn long ngai và các bài vị.
Đặc biệt, đình còn bảo tồn hai cỗ kiệu lớn mang phong cách chạm khắc gỗ của cuối thời Lê, đầu thời Nguyễn. Bên cạnh đó, về tư liệu chữ Hán, ngoài các câu đối, đình còn lưu giữ một cuốn thần phả và 16 đạo sắc phong, với đạo sắc phong sớm nhất có niên đại Cảnh Hưng thứ 44 (năm 1783) và đạo sắc phong muộn nhất là Khải Định thứ 9 (năm 1924).
4. Di sản văn hóa Đình Nam Dư Thượng
Tại đình Nam Dư Thượng, theo truyền thống nông nghiệp lâu đời, người dân vẫn tổ chức và tham gia hội làng hàng năm từ ngày 14 đến 15 tháng Hai âm lịch. Trong dịp này, đặc sắc nhất là lễ cấp thủy, một nghi lễ rước nước lấy từ sông Hồng về để cầu cho mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu.
Để chuẩn bị cho lễ hội rước nước, khoảng hai, ba ngày trước khi lễ hội diễn ra, ban tổ chức lễ hội cùng toàn thể nhân dân Nam Dư Thượng đã chuẩn bị mọi thứ một cách chu đáo, với tấm lòng thành kính đặc biệt.
Làng Nam Dư Thượng nằm trong đê, nên mỗi khi rước kiệu ra sông lấy nước, đoàn rước đều phải đi qua đình làng Thúy Lĩnh. Khi đoàn rước đi qua cửa đình, sẽ dừng lại và quay long đình vào đình Thúy Lĩnh để làm lễ vọng. Cùng lúc đó, dân làng Thúy Lĩnh ăn mặc chỉnh tề để đón tiếp. Khi đoàn rước đến bến sông Hồng, đã có nhiều chiếc thuyền chờ sẵn để chở kiệu nước và các lễ vật đi xuống sông thực hiện nghi thức cấp thủy. Đoàn thuyền tiếp tục tiến ra sông, đến đình làng Bát Tràng (huyện Gia Lâm), nơi đoàn làm lễ vọng và chào. Sau đó, thuyền quay ra giữa dòng sông. Một cụ già cao niên, được chọn lựa kỹ càng về tuổi tác, đạo đức và sức khỏe, sẽ dùng gáo đồng múc từng gáo nước đổ vào choé, được đặt giữa thuyền, phủ trên miệng một vuông vải điều.
Vào buổi chiều cùng ngày, lễ nhập thủy được tiến hành trang trọng. Lễ tế do các cụ cao niên trong làng tổ chức, dâng lên các vị Thành Hoàng cầu mong cho dân làng một năm no ấm, an bình.
Lễ rước nước là nét độc đáo, đặc trưng không chỉ của Nam Dư Thượng mà còn của các làng ven sông Hồng như Khuyến Lương, Vĩnh Hưng… thuộc quận Hoàng Mai. Năm 1992, Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã xếp hạng đình Nam Dư Thượng là Di tích lịch sử văn hóa Quốc gia.
5. Ghé thăm Đình Nam Dư Thượng online trên nền tảng số
Tải ứng dụng YooLife trên thiết bị di động để khám phá toàn bộ không gian ảo hoá!
