Chùa Thiên Trúc nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội, là di tích lịch sử nổi bật với giá trị văn hóa đặc sắc. Ngôi chùa hiện lưu giữ 33 pho tượng Phật, 8 tượng Hộ pháp và 5 tượng Mẫu, chủ yếu mang đậm phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX. Hãy cùng YooLife khám phá chi tiết qua bài viết dưới đây!

Tổng quan về Chùa Thiên Trúc

Chùa Mễ Trì Thượng, tên chữ là Thiên Trúc Tự, còn được gọi là chùa Tổ Quạ, có lịch sử từ cuối thời Lê mạt. Chùa tọa lạc tại phố Mễ Trì Thượng, phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.

Trước kia, khu vực Mễ Trì chủ yếu là đồng ruộng trũng, với một gò đất ven bờ đầm trông giống như con rùa bò từ dưới nước lên cạn, tạo thế phong thủy tốt đẹp. Vào thời Lý, gò đất này được gọi là Quy Sơn (Núi Rùa). Mễ Trì cũng nổi tiếng với giống gạo tám thơm ngon, được chọn để dâng lên vua, từ đó làng này được đặt tên Mễ Trì (Ao Gạo). Đến thời Nguyễn, Mễ Trì phát triển mạnh mẽ, dân cư đông đúc và được chia thành hai thôn Thượng và Hạ, thuộc tổng Dịch Vọng, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Nội.

Chùa Thiên Trúc được xây dựng vào cuối thời Lê. Theo truyền thuyết, một vị sư pháp danh Quang Lộ Thích Đường, khi đi qua vùng đất này, nhận thấy phong cảnh đẹp, đã xin phép dân làng xây dựng chùa để phát triển đạo Phật. Nhà sư đã được sự ủng hộ của dân và đảm nhận vai trò trụ trì. Ngài tu theo thiền phái Tào Động, và dân gian quen gọi ngài là sư Tổ Quạ.

Vào năm 2014, Chùa Thiên Trúc bắt đầu thực hiện một cuộc đại trùng tu. Đến giữa năm 2015, phần lớn các công trình chính đã hoàn thành, chỉ còn một số hạng mục như vườn tháp mộ và giảng đường đang được hoàn thiện. Các công trình như cổng tam quan, nguyệt hồ, phương đình, tam bảo, nhà Tổ và nhà Mẫu đã được tôn tạo, nâng cấp khang trang, trong khi các cây cổ thụ và các kiến trúc cơ bản cũ vẫn được bảo tồn.

Ngày 22 tháng 4 năm 1992, Bộ Văn hóa và Thông tin đã công nhận Chùa Thiên Trúc là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Vẻ đẹp ẩn sau kính trúc cổ kính tại Chùa Thiên Trúc

Trải qua nhiều lần sửa chữa và tôn tạo, hình dáng ngôi Chùa Thiên Trúc hiện nay đã ổn định với phong cách kiến trúc thời Nguyễn, nằm trong một khuôn viên rộng rãi. Các công trình chính bao gồm tam quan, phương đình, tiền đường, thượng điện, hành lang dọc hai bên sân sau, và khu hậu đường tạo thành một bố cục hình “nội Công ngoại Quốc”, với cổng chính mở hơi lệch về phía tây nam.

Tam quan của Chùa Thiên Trúc cao hai tầng, trên gác phụ treo chuông và khánh. Lối đi chính được bao quanh bởi hai hàng cau non, với nguyệt hồ ở bên phải và một tòa giải vũ mới xây ở bên trái. Phía tiếp theo là phương đình, có hai tầng và tám mái, trụ trên 16 cột đá và kết nối với sân gạch. Xung quanh sân là các tháp mộ và cây cối nổi bật trên nền đất trước tiền đường.

Tòa tiền đường có 5 gian, cửa bức bàn, đầu hồi bít đốc. Phía trước có hai lớp mái, tạo ánh sáng tự nhiên lọt vào thượng điện qua khoảng trống giữa các bảng chữ Hán ngang. Bộ vì kèo được xây theo kiểu “chồng giường, trốn cột, quá giang”. Tòa thượng điện rộng 4 gian, với bộ khung kiểu “chồng giường thưa, trốn cột”, kết nối với tiền đường theo hình chuôi vồ.

Kiến trúc gỗ của chùa chủ yếu được trang trí đơn giản, với các bề mặt bào trơn và đóng bén. Phần tiếp giáp giữa tiền đường và thượng điện có hai bức cốn chạm hình tứ linh. Hai bên sân trước có cửa ngách dẫn vào sân chùa trong. Hành lang dài 7 gian, xây theo kiểu “đầu hồi bít đốc, vì kèo quá giang”. Phía sau hậu cung, cách một khoảng sân, là khu hậu đường với nhà Tổ và nhà Mẫu rộng 7 gian.

Di sản văn hoá Chùa Thiên Trúc

Hiện nay, Chùa Thiên Trúc đang lưu giữ 33 pho tượng Phật, 8 pho tượng Tổ và 5 bức tượng Mẫu. Các pho tượng Phật được chế tác với dáng vẻ thanh thoát, đặc biệt nổi bật là ba pho tượng Tam Thế và bộ Di Đà Tam Tôn. Phần lớn các tượng này mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX, chỉ có một số ít pho tượng cổ có nguồn gốc từ cuối thời Lê, vào thế kỷ XVIII.

Ngoài các pho tượng, chùa còn bảo tồn một quả chuông cổ đúc vào năm 1830 dưới triều vua Minh Mạng và một đỉnh hương từ khoảng đầu thời Nguyễn.

Chùa cũng có 2 bia đá từ thời vua Duy Tân (đầu thế kỷ XX) cùng một số đồ thờ bằng gỗ, như nhang án, 4 bộ cửa võng, 8 bức hoành phi và 12 câu đối. Mới đây, bên phải sân tiền đường, một tượng đài Quán Thế Âm Bồ Tát bằng đá đã được dựng lên, đứng nhìn ra nguyệt hồ.

Hoạt động Tôn Giáo và Văn Hóa tại Chùa 

Trung tâm Chùa Thiên Trúc được tổ chức nhiều hoạt động tôn giáo trang nghiêm, kết hợp với các sự kiện văn hóa như hội chùa, lễ hội mùa xuân, và những buổi học đạo, giúp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tâm linh.

Lễ Phật và cầu nguyện

Chùa Mễ Trì Thượng luôn đông đúc người dân địa phương và du khách đến lễ Phật, cầu nguyện vào các dịp lễ lớn trong năm như Tết Nguyên đán, Phật Đản, Vu Lan. Tại đây, họ thành tâm dâng hương, lễ bái, cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn trong cuộc sống. Không gian trang nghiêm, yên bình của chùa càng tôn thêm vẻ trang nghiêm, linh thiêng của các nghi lễ tôn giáo.

Tụng kinh và thiền định

Ngoài các nghi lễ chính, chùa còn thường xuyên tổ chức các buổi tụng kinh, thiền định để giúp người dân tu tập, rèn luyện tâm hồn. Những hoạt động này không chỉ mang lại sự an lạc, thanh tịnh cho tâm hồn mà còn góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị tâm linh của đạo Phật.

Trưng bày và giới thiệu di sản văn hóa

Chùa Mễ Trì Thượng không chỉ là nơi thờ tự mà còn là nơi lưu giữ và trưng bày nhiều hiện vật, di sản văn hóa quý giá. Tại đây, du khách có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm điêu khắc, tranh ảnh, cổ vật,… thể hiện nét đẹp của kiến trúc, nghệ thuật Phật giáo truyền thống. Các hướng dẫn viên cũng thường xuyên giới thiệu về lịch sử, ý nghĩa của các hiện vật này, góp phần tăng thêm giá trị tham quan cho du khách.

Tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật

Ngoài các hoạt động tôn giáo, Thiên Trúc tự còn thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật như triển lãm, biểu diễn nghệ thuật truyền thống,… Đây là cơ hội để du khách được tìm hiểu, trải nghiệm những nét đẹp văn hóa đặc sắc của Việt Nam. Các hoạt động này không chỉ thu hút đông đảo du khách mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Khám Phá Di Sản Chùa Thiên Trúc Qua Công Nghệ Số

Khám phá Chùa Thiên Trúc qua công nghệ số mang đến cho du khách cơ hội trải nghiệm di sản văn hóa độc đáo mà không cần rời khỏi nhà. Với sự trợ giúp của công nghệ VR và nền tảng số, bạn có thể tham quan các công trình kiến trúc cổ kính, chiêm ngưỡng các pho tượng Phật, Tổ và Mẫu, cũng như tìm hiểu về lịch sử và văn hóa phong phú của ngôi chùa này. Đây là cách tuyệt vời để kết nối với di sản, tận hưởng vẻ đẹp tâm linh và văn hóa, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị của Chùa.

Tải ứng dụng YooLife trên thiết bị di động để khám phá toàn bộ không gian ảo hoá!

Hãy theo dõi YooLife để khám phá những di sản văn hóa đặc sắc và trải nghiệm trên công nghệ số đầy hấp dẫn.